Foto Che Guevara wordt commerciële revolutie
AMSTERDAM - Somber en peinzend staart Cuba’s bekendste rebel, Che Guevara, voor zich uit op ’s werelds meest gereproduceerde foto. De fotograaf, Alberto Korda, maakte in 1960 tijdens een rouwbijeenkomst twee foto’s van Guevara, die toen minister van Industrie was.
Het portret van Che is met name na zijn dood in 1967 wereldberoemd geworden en is op tal van verschillende manieren afgebeeld: op T-shirts, mokken, tassen, buttons en poppen. Ook kunstenaars en popsterren lieten zich door deze afbeelding inspireren. Bij de laatste verkiezingscampagne bracht het CDA ook T-shirts uit met een foto van Balkenende in ”Che-stijl”.Enkele jaren geleden trad fotograaf Korda in de publiciteit met het feit dat voor deze foto nooit auteursrechten aan hem zijn uitgekeerd. Zeker omdat dit een van de meest gereproduceerde platen uit de geschiedenis is geworden, is hij hiermee een fortuin misgelopen.
In het Tropenmuseum in Amsterdam is vanaf vrijdag de tentoonstelling ”Che! Een Commerciële revolutie” te bezichtigingen over het verhaal van die ene foto. „Ik heb niet het verhaal van Che en zijn ideeën verteld, maar echt hoe die ene foto door de geschiedenis heen in betekenis is veranderd”, vertelt Trisha Ziff, conservator van de tentoonstelling. „Che en met name dit beeld betekent overal in de wereld iets anders en ook door tijd heen is die betekenis verschoven.”
De expositie geeft een beeld van het gebruik en misbruik van de foto in de populaire cultuur.
Jointje
Zo werd de rebel op politiek getinte posters afgebeeld als tegenstander van de Vietnamoorlog, maar ook als Christusfiguur wordt Che veel afgebeeld. Daarnaast hangt er een aantal foto’s waarop mensen Che’s beeltenis op T-shirts of zelfs op een string dragen. Er zijn Russische matroeskapoppen met zijn beeltenissen en T-shirts met Che die een jointje rookt uit Amsterdam.
Het contrast kan soms groot zijn. Zo hangt in de expositie een werk met Che Guevara wiens gezicht gemaakt is van logo’s van multinationals als Disney en Coca-Cola recht tegenover een portret van de in Argentinië geboren Che gemaakt van bonenrijst. „Het ene moment is Che mode, op het andere moment is hij symbool voor het gevecht tegen de overheersing”, aldus Ziff.
Ziff heeft bewust gekozen om niet het verhaal van Che te vertellen. „Waarschijnlijk mocht ik hem niet eens zo, met zijn machogedrag en zijn gewelddadige aanpak. Ik oordeel niet.”
Ziff wil met de tentoonstelling over de wereldberoemde foto „een variëteit aan waarheden laten zien” over het betekenis van de foto. „Want er is geen één waarheid.”
Nobels
Voor Ziff is de foto van Che een symbool geworden voor de wil iets te veranderen. „Hij is verantwoordelijk geweest voor moorden en onderdrukking, maar had ook iets nobels. Hij heeft zijn leven gegeven voor waar hij voor stond.”
Op 7 oktober 1967 werd Che geëxecuteerd in Bolivia. De tentoonstelling in de Parkzaal van het museum is tot en met 6 mei te bezichtigen.