Een onbekend aantal strijders kwam om tijdens felle gevechten ten noorden van de Zuid-Iraakse stad Najaf zondag, onder wie de leider van de eindtijdsekte, Ali bin Ali bin Abi Taleb. Dat meldden Iraakse functionarissen maandag.Onder de vermoedelijk honderden slachtoffers bevinden zich zowel soennieten als sjiieten met verschillende nationaliteiten. Behalve Irakezen vonden ook Afghanen, Saudiërs en Sudanezen de dood in de veldslag bij de voor sjiieten heilige stad, aldus Iraakse veiligheidsdiensten. Officiële schattingen van het dodental lopen uiteen van 160 tot 350. Volgens de Arabische nieuwszender Al-Jazeera, die zich baseert op een lokale politiekolonel, zijn tientallen strijders gearresteerd.

Doel van de sekte was vermoedelijk de moord op grootayatollah Ali al-Sistani en andere sjiitische kopstukken. Volgens CNN bereidden de strijders een beleg van Najaf voor op het hoogtepunt van de islamitische gedenkdag Ashura. Sjiieten herdenken op die dag de dood van imam Hussein, een kleinzoon van de profeet Mohammed, in het jaar 680 bij de veldslag van Kerbala. Het festival beleefde vandaag zijn hoogtepunt met processies in Najaf, Kerbala en andere sjiitische heiligdommen. In Kerbala hebben zich zeker anderhalf miljoen mensen verzameld.

De dood van Al-Sistani zou volgens kenners het land echt in chaos onderdompelen en uitmonden in een bloedbad van ongekende proporties. Ayatollah Sistani is de meest aanbeden en meest gevolgde sjiitische spirituele leider.

Bij de strijd kwamen twee Amerikaanse militairen om het leven toen hun helikopter werd neergeschoten. Zes Iraakse agenten en militairen kwamen eveneens om. De gevechten ten noorden van de Zuid-Iraakse stad Najaf duurden de hele dag. Maandag was de operatie „voor 90 procent afgerond”, aldus politiekolonel Ali Jraiwi.

De veldslag, een van de vreemdste gebeurtenissen tijdens het vier jaar durende conflict in Irak, zou zijn begonnen toen lokale autoriteiten ontdekten dat zich in een dadelpalmenboomgaard honderden strijders ophielden. Deze strijders zouden Irak gewapenderhand willen ontdoen van tegenstanders om zo de tweede komst van Muhammad al-Mahdi voor te bereiden. Mahdi is een sjiitische imam die in de negende eeuw verdween en naar wiens komst sjiieten wereldwijd uitkijken. Een verslaggever van de Washington Post hoorde hoe strijders via luidsprekers in de boomgaard werden opgeroepen om tot de dood te vechten „want imam Mahdi is onder jullie.”

John Bolton, de voormalige Amerikaanse ambassadeur bij de VN, zei maandag dat de VS geen enkel strategisch belang bij een verenigd Irak hebben. In het interview met de Franse krant Le Monde suggereert Bolton dat de VS niet per definitie hoeven te voorkomen dat Irak wordt opgedeeld. De regering van president George Bush en de Iraakse regering hebben altijd gezegd dat de opdeling van Irak uit den boze is. „De VS hebben geen enkel strategisch belang in het feit dat er één Irak is of drie Iraks”, aldus Bolton. „We hebben er een strategisch belang bij te zorgen dat wat ontstaat geen staat is die volledig ineenstort, die een toevluchtsoord voor terroristen of een terroristenstaat zou kunnen worden.”