Tachtig jaar snelweg in Nederland
DEN HAAG (ANP) – Sinds de aanleg van de eerste rijksweg in 1927 is de omvang van het aantal auto’s en snelwegen explosief toegenomen. De ANWB zet deze ontwikkelingen op een rijtje in een tentoonstelling op het hoofdkantoor in Den Haag. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen.
– 1896: De eerste auto rijdt rond in Nederland. Het wegennet dateert nog uit de tijd van Napoleon.– 1914: De wegen hebben zwaar te lijden onder het toenemende aantal auto’s. Inmiddels hebben 4800 Nederlanders een auto, die vooral wordt gebruikt voor recreatie.
– 1915: Ingenieur Lely presenteert een wetsvoorstel om de drukste wegen te verbeteren. De minister van Financiën ligt dwars en er komt geen speciaal fonds.
– 1927: Voor het eerst sinds het vertrek van Napoleon (1813) wordt werk gemaakt van een rijkswegenplan. De uitvoering van een hoofdwegenstelsel voor doorgaand gemotoriseerd verkeer tussen de grote steden zal naar schatting 30 jaar duren en omgerekend 300 miljoen euro kosten. De rijksweg Den Haag – Utrecht (later A12), de eerste in een lange rij, wordt in 1927 aangelegd.
– 1940: Nederland telt 100.000 auto’s.
– 1960: In de naoorlogse jaren vervijfvoudigt het aantal auto’s dankzij een periode van economische bloei. In de jaren zestig ontstaan plannen om het snelwegennetwerk naar Amerikaans model uit te breiden. Zo bestaan er plannen voor drie snelwegen tussen Den Haag en Rotterdam. Daarnaast moet de A3 (Amsterdam–Amstel–Woerden–Gouda–Rotterdam) het Groene Hart doorkruisen en staan dubbele ringwegen gepland voor Rotterdam en Amsterdam.
– 1970: 2,3 miljoen auto’s in Nederland. In de loop van de jaren zeventig worden de keerzijden van de groei zichtbaar. Er komt meer aandacht voor de natuur en het milieu. Meer asfalt staat ter discussie en er wordt voor het eerst gesproken over het beprijzen van weggebruik.
– 1980: Het aantal auto’s blijft explosief stijgen, ondanks de oliecrises en de economische recessie. In 1980 beschikken Nederlanders over 4,12 miljoen ’heilige koeien’. Kleine energiezuinige auto’s raken in trek.
– 1990: Er rijden 5,2 miljoen auto’s over de Nederlandse wegen.
– 1999: Files worden een steeds groter probleem. In een jaar tijd stijgt het aantal files met 19 procent. Op 8 februari is het verkeer in de ochtendspits gestremd op 975 kilometer snelweg, een nieuw record.
– 2000: 6,3 miljoen auto’s. Het beperken van mobiliteit blijkt onhaalbaar. Nieuwe discussies laaien op over het beperken van negatieve aspecten en rekeningrijden.
– 2006: De groei van het wagenpark zet onverminderd door. Nederland telt 7,2 miljoen auto’s.
– Toekomst: Volgens de ANWB is de trend naar meer marktwerking en minder overheidsbemoeienis de komende jaren onstuitbaar. Het weggebruik wordt straks individueel beprijsd (tolheffing, rekeningrijden), het wegbeheer geprivatiseerd en er komen doorstroomroutes. Wie bereid is ervoor te betalen, kan hier filevrij naar zijn bestemming rijden.