De reden lag ook voor de hand. Een naafversnelling is nagenoeg onderhoudsvrij, gaat lang mee, schakelt probleemloos en is te combineren met een dichte kettingkast. Eigenschappen die allemaal erg prettig zijn als je een fiets dagelijks in weer en wind gebruikt.Aan de traditionele versnellingsnaaf zitten echter ook nadelen. Het rendement is lager dan bij een derailleur, de stapjes tussen de versnellingen zijn groter, het aantal versnellingen is lager, het gewicht is hoger en het wiel is lastig uit het frame te halen. Allemaal nadelen die ervoor zorgen dat je voor bijvoorbeeld een vakantiefiets beter voor de kwetsbare en onderhoudsgevoelige derailleurversnelling kunt kiezen.

Inmiddels is daar verandering in gekomen en zijn er versnellingsnaven op de markt die zo goed van kwaliteit zijn dat ze ook prima bruikbaar zijn voor de sportieve fietser. Het beste voorbeeld daarvan is de rohloffnaaf. Deze is al bijna tien jaar op de markt, maar pas de laatste jaren in Nederland echt doorgebroken.

De rohloffnaaf heeft veertien versnelling en heeft daarmee net zo veel bruikbare versnellingen als een derailleur. En dankzij de veertien versnellingen kun je in de zwaarste omstandigheden nog lekker blijven fietsen. Het gewicht van de naaf is nauwelijks hoger dan dat van een compleet derailleursysteem. Het rendement is ook nauwelijks slechter.

De rohloffnaaf is ook te combineren met een uitvalnaaf, waardoor je tijdens een vakantie het wiel gewoon kunt verwijderen om een band te plakken.

Enige nadeel van de naaf is eigenlijk de hoge aanschafprijs. Een losse naaf kost maar liefst 750 euro. Maar die hoge aanschafkosten verdien je bij lang gebruik weer terug. De naaf vraagt nauwelijks onderhoudskosten, terwijl je bij een derailleursysteem elke 5000 kilometer ketting en achtertandwielen moet vervangen en ook nog regelmatig de voortandwielen en de achterderailleur. Voor wie een overzicht wil van fietsen met zo’n naaf en ze ook uit wil proberen, is de fietsvakantiebeurs in Amsterdam RAI op 3 en 4 februari de moeite waard.

In navolging van het succes van de rohloffnaaf zijn ook de traditionele fabrikanten van de versnellingsnaaf luxemodellen op de markt gaan brengen. Shimano heeft een aantal jaren een achtversnellingsnaaf ontwikkeld. Deze is inmiddels zo ver doorontwikkeld, dat hij ook aantrekkelijk wordt voor de sportieve fietser. Ook SRAM, de fabrikant van de honderd jaar oude Sachsdrieversnellingsnaaf, komt dit jaar met een nieuwe negenversnellingsnaaf die nadrukkelijk bedoeld is voor de sportieve fietser.

Helemaal chic is de fallbrook NuVinci traploze versnellingsnaaf. Deze heeft inwendig een soort variometicsyteem. Hierdoor heb je geen versnelling in stapjes, maar kun je elke stand kiezen tussen heel licht en heel zwaar trappen. Je kunt dus altijd precies het traptempo kiezen dat je wenst. Vind je dat je iets te zwaar trapt, dan draai je de schakelaar gewoon een beetje. Batavus brengt dit voorjaar een fiets uit met deze naaf.

Hoe de naaf in de praktijk bevalt, gaat de Fietsersbond de komende tijd testen. Het resultaat daarvan is te lezen in het maartnummer van ons ledenblad, VogelVrije Fietser.

Kees Bakker, Fietsersbond