Ir. A. van Vliet, coördinator van de Natuurkalender van Wageningen Universiteit, ving in die stad dinsdag bruine kikkers. „Vorig jaar, toen het ook niet echt koud was, kwamen die eind maart pas in groten getale tevoorschijn.”De egels vinden kennelijk nog voldoende voedsel om ze uit hun winterslaap te houden. „Dinsdag zag ik er één dood langs de snelweg liggen.”

Vrijwilligers noteren in de Natuurkalender welke planten ze in bloei zien staan. Dat is momenteel bijvoorbeeld het speenkruid, met name in de kustprovincies. Het maarts viooltje werd begin vorige maand al waargenomen. En het fluitenkruid is sinds afgelopen zomer nog niet uit bloei geweest. Een Ridderkerker ontdekte woensdagmorgen een bloeiende tak aan zijn braamstruik toen hij die wilde snoeien. Normaal gesproken draagt de struik pas in mei of juni bloesem.

Er worden ook vogels gehoord die er anders in januari in Nederland het zwijgen toe doen, zoals de zanglijster en de bonte specht. Trekvogels als kievit, tjiftjaf en zwartkop maken nog geen aanstalten om te vertrekken. Bij de Vlinderstichting werden dagpauwogen, atalanta’s en een gehakkelde aurelia gemeld.

Als het gaat vriezen, zullen vlinders en egels snel een rustplek moeten vinden, zegt Van Vliet. Voor wespenkoninginnen die vroeg wakker zijn, kan een vorstperiode funest zijn. Het fluitenkruid zal afsterven, maar in het voorjaar weer uitlopen.

In de zuidelijke provincies zijn voor het eerst in dertig jaar in januari knoppen van perenbomen uitgelopen. Het gaat om zo’n 10 tot 15 procent van de knoppen, zegt A. Slabbekoorn van land- en tuinbouworganisatie ZLTO. Als er vorst komt, vormen de uitgelopen knoppen geen peren meer. Slabbekoorn zegt dit voor het laatst meegemaakt te hebben in januari 1976.

Het vroege uitlopen hoeft niet schadelijk te zijn. „Het kan zelfs gunstig uitpakken, omdat je als fruitteler dadelijk minder hoeft uit te dunnen”, zegt Slabbekoorn. „Ik voorzie nog geen problemen.”

Van Vliet wijst echter op 10 januari 2005, precies twee jaar geleden, toen het ook 15 graden was. Toen er later die winter in Flevoland 20 graden vorst voorkwam, bevroren veel fruitbomen, niet alleen de bloesem, maar ook het hout, waarin de sapstromen op gang gekomen waren.

Normaal beginnen perenbomen eind april te bloeien. Als het warm blijft, kan die periode tot twee weken vervroegen. Andere fruitbomen vertonen nog geen tekenen van ontwikkeling.

De Polleninformatiedienst van het Leids Universitair Medisch Centrum neemt nog geen grote aantallen pollen in de lucht waar, zodat er vermoedelijk niet veel meer hooikoortsklachten voorkomen dan anders in januari. „Wat nu bloeit -zoals vroege variëteiten van hazelaar en els- bloeit anders om deze tijd ook”, zei een woordvoerder woensdagmorgen.