Dr. W. van Vlastuin en C. P. Baaij hebben als bestuurslid en medewerker van Stichting Bonisa Zending verschillende keren China bezocht. Ze zien welke gigantische veranderingen zich in dat land voltrekken. „Sjanghai is één grote bouwput. Er staan daar meer bouwkranen dan in heel Europa. In een koortsachtig tempo worden snelwegen aangelegd. De manier waarop deze uitbreidingen plaatsvinden, zijn echter niet altijd even fair. Bewoners krijgen soms vrijdags een briefje in huis dat hun woning de maandag erop zal worden afgebroken.”De Olympische Spelen die volgend jaar in China worden gehouden, hebben de activiteiten nog meer opgestuwd. „In Oost-Europa, ook lange tijd onder het regime van het communisme, zie je dat de geest uitgeblust is. In China vertoont de bevolking een opmerkelijke veerkracht. Je ziet mensen voortsnellen achter hun karren en wagens.”

Deze veranderingen gaan niet ten koste van de groei van de kerk. Het is heel gebruikelijk dat een gemeente jaarlijks met 10 procent groeit. Er wordt een getal van 60 miljoen christenen becijferd, goed voor 5 procent van de bevolking.

Stichting Bonisa Zending werkt in verschillende provincies. Bonisa Zending is vooral actief op het platteland en in de berggebieden. Op de komende landdag op 21 april herdenkt zij dat M. A. Mijnders-van Woerden, oprichtster van Bonisa Zending, vijftig jaar geleden haar werk voor de zending is begonnen. Vorig jaar is zij nog enkele maanden in China geweest.

Grondslagen
Het boek dat Bonisa Zending nu in het Chinees laat vertalen, is van R. J. Weil. Weil woont in Engeland (Kent) en is de gereformeerde geloofsleer toegedaan, zegt Van Vlastuin. De titel van het boek luidt ”Grondslagen van het christelijk geloof”. Het behandelt thema’s als het Woord van God, de Drie-eenheid, de persoon en het werk van Christus, wedergeboorte, rechtvaardiging, de wederkomst en tal van andere onderwerpen.

Het boek circuleert reeds in twee kleine deeltjes onder huisgemeenten. „Het boek is buitengewoon helder, zuiver en praktisch opgezet. Het voordeel van Weil is dat hij weet wat er speelt in de Chinese kerken. Hij komt regelmatig in China en ziet hoe charismatische voorgangers vanuit het buitenland de gemeenten infiltreren.”

Het boek is niet zomaar door het bestuur van Bonisa Zending gedropt, maar het verzoek is vooral vanuit de Chinese christenen zelf gekomen, zegt Van Vlastuin. Hij zegt daarin allereerst de spreekbuis te zijn van de Chinese gemeenteleider ds. Chen, met wie Bonisa Zending nauw samenwerkt.

Het aantal van 100.000 exemplaren is overigens maar een druppel op de gloeiende plaat, gezien de vele tienduizenden voorgangers en evangelisten. „Deze laatsten verrichten ”barefoot evangelism”: zij trekken te voet van dorp tot dorp en zijn soms maanden van huis.”

Genuanceerd
Stichting Bonisa Zending heeft een genuanceerd oordeel over de Chinese kerk, dat overeenkomt met dat van Chinakenner dr. Tony Lambert. Deze heeft oog voor de soms on-Bijbelse leringen binnen de huisgemeenten (hoewel het gros ervan Bijbelgetrouw is) en ook voor het feit dat de Drie-Zelfkerk niet per definitie gelijkgesteld mag worden met liberalisme en slaafse onderworpenheid aan de overheid.

Van Vlastuin: „De huisgemeenten zijn niet per definitie goed of kwaad, noch is de Drie-Zelfkerk als zodanig liberaal en modern. Ons beleid ten aanzien van de kerk is: waar mogelijk bovengronds, waar nodig ondergronds. In China is de situatie sterk afhankelijk van het district en de overheid. Er zijn overheden die de kerk ruimte geven, maar er zijn ook overheden die nog sterk vanuit het oud-communistische kader denken en de kerk tegenwerken.”

Baaij: „Er is in de grensstreek met Tibet bijvoorbeeld meer vrijheid dan elders. In het noorden van China is de situatie slechter dan in het zuiden. Bovendien zijn er soms ook uitwassen van religieuze groepen die zich tegen de overheid keren.”

Wordt de situatie opener?

Baaij: „Het blijft moeilijk voorspelbaar. Chinese voorgangers zijn nog steeds voorzichtig om namen te noemen.”

Van Vlastuin: „De komende Olympische Spelen kunnen een gelegenheid zijn voor de Chinese overheid om dingen toe te dekken. Anderzijds kan ik me niet voorstellen dat China terugvalt naar het niveau van vroeger en weer gaat functioneren zoals in de tijd van het klassieke communisme.”

We lezen en horen allerlei opzienbarende groeiverhalen. Is er in China een opwekking gaande?

Baaij: „Er is een honger naar het Woord die zijn weerga niet kent. Ik hoorde tijdens mijn laatste bezoek van een nieuwe kerk in een bergdorp, waar de eerste dienst gehouden werd in een hotelkamer. Het is een streek waar de bewoners nog nooit het Evangelie hebben gehoord. Maar nu is er een gemeente en een theologische opleiding.”

Van Vlastuin: „Er heerst nog veel analfabetisme. Vaak is de Bijbel ook slechts voor een klein gedeelte beschikbaar. Door deze twee dingen is er een grote opening voor dwalingen.

We zien nu echter dat het communisme een voedingsbodem is geworden voor de verkondiging van de waarheid. Onder het communisme is gebleken hoe corrupt en slecht de mens was, wat een opening geeft voor de verkondiging van het Evangelie.”