Door haar meerderheidsbelang van 57,4 procent in de onderneming heeft stichting Het Parool bij belangrijke beslissingen uiteindelijk altijd het laatste woord. Bovendien worden de krant en de gelijknamige stichting altijd als één gezien, en dat leidt tot ongezonde verhoudingen.

De redactie van dagblad Het Parool heeft dinsdagavond besloten uit het PCM-concern te stappen, waartoe ook de landelijke kranten de Volkskrant, Trouw, Algemeen Dagblad en NRC Handelsblad behoren. Aanleiding zijn de financiële problemen bij het bedrijf. Reorganisaties moeten PCM weer lucht geven. Het Parool vreest echter voor zijn toekomst en wil daarom zelfstandig verder.

De ontstaansgeschiedenis van de Amsterdamse krant kenmerkt zich door een grote mate van zelfstandigheid. Vlak na de oorlog begint de voormalige verzetskrant aan een enorme opmars. Het gaat goed met de krant en er wordt veel geld verdiend. Noodlijdende kranten, zoals de Volkskrant en Trouw, worden in 1968 binnengehaald om samen op te gaan in de Perscombinatie. Stichting Het Parool houdt echter een groot meerderheidsbelang.

Als de tijden verslechteren en dagblad Het Parool daarom keer op keer moet bezuinigen, ontstaat een vreemde situatie. Terwijl de krant almaar abonnees verliest en financieel verliesgevend draait, wordt de stichting Het Parool almaar rijker door de voorspoed bij de Volkskrant en Trouw. En ook die belangen behartigt de stichting. Ze zet het verdiende geld in voor de doelstelling: het beschermen van de pluriformiteit van de gehele pers.

Die doelstelling kan nog beter worden uitgedragen als PCM Uitgevers NV, die ontstond in 1994 na de aankoop van boekenuitgeverij Meulenhoff, in 1995 de Nederlandse Dagblad Unie van Elsevier overneemt. Daarin zitten onder meer kranten als NRC Handelsblad en Algemeen Dagblad. Zo kunnen de belangen van bijna alle landelijke kranten worden behartigd. Toch blijft de naam stichting Het Parool onlosmakelijk met de krant Het Parool verbonden. „Een ongezonde situatie”, zegt hoofdredacteur E. van Gruijthuijsen nu.

Omdat PCM het aankoopbedrag van 865 miljoen gulden niet alleen kan opbrengen, wordt een beroep gedaan op bankier ING, die in ruil een minderheidsbelang van 35 procent krijgt. Inmiddels is dat verdeeld over ING-dochter Nationale-Nederlanden (22 procent), Aegon Custody (7 procent) en NIB Custody (6 procent).

Aandeelhouders of niet, het blijft de leiding van PCM frustreren dat stichting Het Parool door het meerderheidsbelang zo veel macht heeft. Het komt in 1999 weer tot een confrontatie als de stichting een streep haalt door het plan van bestuursvoorzitter C. Smaling om naar de beurs te gaan. Smaling wil nieuw vermogen aantrekken om zo de financiële armslag van het concern te vergroten.

Smaling wil zich niet bij de afwijzing van zijn plannen neerleggen en dreigt met opstappen als hij niet meer speelruimte krijgt. In november 2001 gaat de stichting Het Parool onder voorwaarden akkoord met PCM’s zoektocht naar nieuwe investeerders. De stichting wil haar aandelen niet verkopen, maar accepteert wel dat haar meerderheidsbelang verwatert door de toekomstige uitgifte van nieuwe aandelen.

Hoewel Smaling als winnaar uit de strijd komt, maakt hij in maart bekend eind 2002 te vertrekken. Als reden noemt de bestuursvoorzitter zijn vele dienstjaren bij PCM: „Ik heb het lang genoeg gedaan.”