Kennelijk ervaart een groot deel van de Nederlanders zijn of haar lichaamsomvang als een knellend probleem, als er spontaan dit soort onwoorden ontstaan. Dat blijkt ook uit het grote Afslank Onderzoek dat dinsdag werd gepresenteerd: zeven van de tien Nederlanders vinden zich te dik. De publicatie is perfect getimed, zo vlak na de oliebollen: een flink deel van hen heeft lijnen als een van de goede voornemens genoteerd.Het nadeel van goede voornemens is dat ze vaak geen lang leven beschoren zijn. Zelfs van de afslankers die zo vastberaden zijn dat ze een dieet volgen, geeft ruim de helft na verloop van tijd op. Dan treedt vaak het jojo-effect op: de ’schade’ wordt snel weer ingehaald.

Zwaarlijvigheid of obesitas is een wereldwijd probleem. Volgens schattingen zijn er zelfs meer mensen die kampen met overgewicht dan er ondervoed zijn. Het spreekt vanzelf dat obesitas vooral een welvaartsziekte is, maar die is allang niet meer beperkt tot de Verenigde Staten. In Europa lijdt de helft van de volwassenen en een op de vijf jongeren aan overgewicht. Al enkele jaren geleden signaleerden Nederlandse artsen dat er steeds meer jongeren lijden aan diabetes type 2, een vorm van suikerziekte die vroeger alleen voorkwam bij 60-plussers.

De oorzaak van deze problemen is niet verrassend: te veel, te vet en te onregelmatig eten in combinatie met te weinig bewegen. Er zijn scholen waar maar 60 procent van de jongeren een broodtrommel mee neemt. Schoolkantines prijzen steeds vaker gezonde voeding aan, maar de snackbar is niet ver weg en geld is geen probleem. Intussen zitten deze tieners meer dan twaalf uur per week achter een scherm of voor de buis. Bij volwassenen is dat niet anders: de moderne werknemer beweegt steeds minder en spant zich minder zwaar in. Lightproducten zijn wel populair, maar het effect is averechts omdat mensen er zo veel van eten dat ze meer energie binnenkrijgen dan iemand die voor gewone snacks kiest. Enkele jaren geleden sprak de Gezondheidsraad al de vrees uit dat in 2015 minstens 15 procent van de volwassen aan ernstig overgewicht lijdt.

Het is daarom hoog tijd dat dit probleem op een breed front wordt aangepakt. Het is gelukt om het roken fors terug te dringen, zo moet het mogelijk zijn om het eetgedrag in te dammen en beweging te stimuleren. Daarvoor is echter wel een cultuuromslag nodig. Een kind dat een appel meeneemt naar school in plaats van een flesje zoete vloeistof en een voorverpakte koek, wordt nu uitgelachen. Juist christelijke ouders horen een gezond voedingspatroon te stimuleren.

De Gezondheidsraad waarschuwde ook dat een halfuur bewegen per dag te weinig is: er is ten minste een uur matige lichamelijke activiteit nodig om gewichtstoename te voorkomen. Bedrijven kunnen meer doen om beweegprogramma’s voor werknemers te stimuleren - die betalen zichzelf terug.