De Iraakse christenheid is inmiddels geslonken tot naar schatting 450.000 burgers. Begin jaren negentig telde het overwegend islamitische Irak nog bijna tweemaal zo veel christenen.Oorzaak van de exodus is de chaos die er in het land heerst. Daaronder hebben juist ook de christenen te lijden, aldus de Amerikaanse christelijke nieuwsdienst Compass Direct. Compass citeert Michel Gabaudan van het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR), die op 15 december tegenover persbureau Associated Press verklaarde: „Een jaar geleden was er over de benarde toestand van de christelijke gemeenschap in Irak nog niet erg veel bekend. Maar dat is veranderd. We hebben nu zeer duidelijk bewijs dat zij wordt vervolgd.”

Alle Iraakse kerken, waarvan sommige hun oorsprong hebben in de eerste drie eeuwen na Christus, zijn het erover eens dat er iets moet gebeuren, willen zij in Irak blijven voortbestaan. Het blijkt echter uiterst lastig om tot een voor alle kerken acceptabele oplossing te komen. Zo is er onenigheid over de vraag of de kerken moeten samenwerken met Koerdische leiders om binnen Iraaks Koerdistan een autonoom gebied te vormen, of dat zij zelfstandig zullen blijven opereren en een nieuwe deelstaat voor minderheidsgroepen moeten creëren.

Het plan om een ’christelijke regio’ in Iraaks Koerdistan te vormen, is afkomstig van Arkis Aghajan. De christelijke Aghajan is minister van Financiën en Economie in Iraaks Koerdistan en lid van de regerende Democratische Partij van Koerdistan. Aghajan heeft, meldt Compass Direct, duizenden christelijke vluchtelingen uit het zuiden van Irak financieel ondersteund.

„Ik heb gevraagd of het recht op autonomie voor onze (christelijke, red.) mensen -Chaldeeuws, Syrisch, Assyrisch- kan worden vastgelegd in de grondwet van de regio Koerdistan”, lichtte de minister tegenover de Amerikaanse nieuwsdienst toe.

Aghajan steunde vorige maand publiekelijk een verklaring waarin vijf christelijke politieke partijen de opstellers van de grondwet van Iraaks Koerdistan oproepen een autonoom christelijk gebied te garanderen in de vlakte van Ninevé, het gebied ten noorden van de stad Mosul.

De eerste reactie van Koerdische leiders op dit plan was positief. „Christenen hebben er recht op dat hun rechten worden erkend en vastgelegd in de regionale constitutie van Koerdistan, inclusief hun recht op autonomie in de vlakte van Ninevé”, zei premier Nejervan Barzani van Iraaks Koerdistan op 6 december tijdens een persconferentie.

Leiders van de christelijke kerken in Irak zijn verdeeld over het plan. Volgens sommigen dienen christenen en andere minderheidsgroepen een geheel zelfstandige deelstaat in Irak te krijgen.

Insiders twijfelen sterk aan de haalbaarheid van welk plan in deze richting dan ook, aldus Compass. Zo zal niet alleen Iraaks Koerdistan, maar ook het nationale parlement van Irak zich erover moeten buigen. Daar komt bij dat de vlakte van Ninevé onder drie districten valt, die alle drie hun toestemming moeten geven.

Verder is het, lieten waarnemers tegenover Compass weten, hoogst onwaarschijnlijk dat Iraakse soennieten, die momenteel de controle uitoefenen over het bestuur van de noordelijke stad Mosul (het vroegere Ninevé), dat op zijn beurt boven de drie districten staat, welk plan voor enige vorm van minderheidsautonomie dan ook zouden steunen.

De Chaldeeuwse aartsbisschop van Kirkuk, Luis Saka, verklaarde tegenover Compass dat hij betwijfelt of de vlakte van Ninevé ooit voldoende veilig gemaakt kan worden, samengeklemd als zij is tussen Arabische en Koerdische gebieden. Bovendien: „Christenen kunnen niet geïsoleerd leven. Wij bevinden ons in het noorden, midden en zuiden van Irak. Waar we wonen, dienen we met andere burgers samen te werken. We moeten geen getto creëren.”