Langzaam druppelen de werknemers van de Berghuizer Papierfabriek naar buiten. Ontgoocheling valt er ditmaal niet van hun gezichten af te lezen, eerder berusting en een sprankje hoop.Twee maanden geleden was dat wel anders. De mededeling dat alle 297 medewerkers van de Wapenveldse fabriek -jaarlijks goed voor 235.000 ton aan kantoorpapier en papier voor de grafische industrie- binnen een halfjaar op straat zullen staan, kwam toen als een donderslag bij heldere hemel.

Na een reeks van heftige reorganisaties in de afgelopen jaren leek het eindelijk weer wat beter te gaan met het bedrijf, dat in oktober 2005 door moederconcern Stora Enso onder verscherpt toezicht was geplaatst. Een structureel gebrek aan winstmogelijkheden was echter reden voor het Fins-Zweedse bedrijf om er toch de stekker uit te trekken.

Vooral de hoge energieprijzen, die sinds 2004 meer dan verdubbelden, vraten aan het resultaat in Wapenveld. Overigens is dat een gedeeld probleem in de Europese papierindustrie. Niet eerder in de geschiedenis overstegen de kosten voor gas en elektriciteit de arbeidskosten, berichtte brancheorganisatie VNP onlangs. In Nederland komen daar nog kosten voor grondwater bij. Nergens in Europa liggen die hoger. En papier maken, vergt veel water.

De ondernemingsraad van de Berghuizer besloot het er niet bij te laten zitten en op advies van vakbonden werd de Groningse hoogleraar bedrijfseconomie en bedrijfskunde Arjen van Witteloostuijn ingeschakeld om de levensvatbaarheid van de papierfabriek te onderzoeken. Gisteravond werden de uitkomsten gepresenteerd.

Volgens or-voorzitter Ria Dimmendaal is de Berghuizer prima winstgevend te exploiteren. „We hebben kennis van papier maken, hebben een uitstekende geografische ligging om de West-Europese markt te bedienen en de financiële situatie van de fabriek is gewoon goed.”

Dat de Berghuizer over 2006 een negatief resultaat van ongeveer 3,5 miljoen euro in de boeken zal schrijven, wijt ze hoofdzakelijk aan de torenhoge concernkosten van Stora Enso, een onderneming met zo’n 46.000 werknemers in meer dan veertig landen. „Zelfstandig kunnen we met onze huidige productmix in 2007 een winst behalen van 10 miljoen euro. Al zullen er in alle denkbare scenario’s arbeidsplaatsen moeten verdwijnen.”

Toch blijft de Wapenveldse papierfabriek voor een eventuele zelfstandige doorstart volledig afhankelijk van Stora Enso. Dimmendaal: „Met alleen de producten waarin zij niets meer zien, kunnen we niet draaien. We zullen dus onder hun licentie moeten produceren.”

Op 8 januari reist daarom een smaldeel van de ondernemingsraad en de directie van de Berghuizer Papierfabriek af naar Londen voor een gesprek met het topmanagement van Stora Enso, zegt Dimmendaal. „We zullen hen ervan moeten overtuigen dat er bij een zelfstandige doorstart sprake is van een win-winsituatie. Wij maken hier specialistische producten die Stora Enso vooralsnog niet elders kan produceren.”

De Berghuizer, goed voor een flinke portie werkgelegenheid in Wapenveld en omgeving, kent een roerig verleden. In het 170-jarig bestaan maakte de fabriek meerdere faillissementen mee. Dimmendaal: „Maar altijd wisten we te overleven.”

Toch is het uiterst onzeker of de Fins-Zweedse multinational meegaat in de Wapenveldse plannenmakerij, erkent de or-voorzitter. „Vanuit de strategie van Stora Enso is sluiting onvermijdelijk. Bovendien heeft het bedrijf aangegeven hiermee een deel van de overcapaciteit uit de papier- en kartonindustrie te willen halen.”

Een medewerker van de papierfabriek -„Arnold” - ziet het somber in. „Als kleine speler red je het nooit. De grote jongens drukken ons dan eenvoudig van de markt. Nee, zonder hulp van Stora zijn we nergens.”

De locatie in Wapenveld is volgens hem in de afgelopen jaren aan het lijntje gehouden door de Scandinavische papiermoloch. „In 2003 wilden ze al van ons af. Geloof me nou, ik werk hier al 23 jaar. Dit soort beslissingen neem je niet op een achternamiddag. Vroeger sneden we nog papier voor andere bedrijven. Dat was best winstgevend, maar twee jaar terug heeft Stora Enso dat verboden. In feite is ons toen de nek omgedraaid.”