Jemaah Islamiyah heeft volgens Singapore en Maleisië banden met Al-Qaida. De organisatie heeft zijn vroegste wortels in de Darul Islam-opstanden in de jaren vijftig. Radicale moslims streden toen voor de stichting van een islamitische staat in het pas onafhankelijk geworden Indonesië.

De opstand werd neergeslagen, maar in de jaren zeventig gaf de toenmalige dictator Suharto de militaire inlichtingendienst de opdracht voormalige opstandelingen ertoe over te halen zich weer te organiseren, zogenaamd om het communistische gevaar tegen te gaan. Sommige ex-rebellen gingen daarop in en richtten de Jamaat Islamiyah op, naar zij dachten met goedkeuring van de chef van de inlichtingendienst. In 1977 arresteerden Indonesische veiligheidsdiensten echter 185 radicale moslims omdat zij zouden streven naar de oprichting van een islamitische staat. Dat maakte deel uit van Suharto’s strategie om zijn tegenstanders in diskrediet te brengen.

De arrestanten verdwenen in de gevangenis en kwamen daar in de jaren tachtig nog radicaler weer uit. Onder hen was Abu Bakar Bashir, een moslimgeestelijke die volgens Singapore aan het hoofd van Jemaah Islamiyah staat. Volgens de International Crisis Group hebben hoge Indonesische militairen zeker tot het einde van de jaren tachtig nauwe banden met de Jemaah Islamiyah onderhouden.

Het rapport komt op een moment dat de Verenigde Staten de militaire banden met Indonesië beginnen te herstellen. De betrekkingen werden verbroken na het geweld dat het Indonesische leger in 1999 aanrichtte op Oost-Timor. Nu heeft terrorismebestrijding de prioriteit: de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Colin Powell bracht eerder deze maand een bezoek aan Jakarta en zegde vijftig miljoen dollar toe om de veiligheidstroepen bij te staan in de bestrijding van extremistische groeperingen.

In Maleisië en Singapore zijn tientallen leden van Jemaah Islamiyah opgepakt, in Singapore omdat zij plannen zouden hebben voor aanslagen op Amerikaanse doelen. Er bestaat echter nauwelijks bewijs dat de groepering zich in Indonesië schuldig heeft gemaakt aan strafbare feiten. De International Crisis Group waarschuwt dat Indonesië mogelijk bewijsmateriaal zal vervalsen om Bashir en andere kopstukken van Jemaah Islamiyah op te pakken. „Er is een groot verschil tussen het voorbereiden van aanslagen en contact met mensen die anderen kennen die mogelijk banden hebben met Al-Qaida.”