Vandaar dat nu opgeroepen wordt tot een prijzenstop. De SP vindt zelfs dat Zalm zijn excuses moet aanbieden omdat hij de mensen voorgespiegeld heeft dat er geen extra prijsstijging zou komen.

Toch zat het er in dat de omrekening van guldensprijzen naar euro’s voor de consument ongunstig zou uitpakken. Met name bij allerlei tarieven die niet jaarlijks worden aangepast is de overgang naar de euro gebruikt om een verhoging door te voeren. In andere gevallen wilde men graag op ronde bedragen of juist op psychologisch aantrekkelijke prijzen (3,99 euro) uitkomen. Ook al heeft men daar niet meteen op 2 januari voor gekozen, de kans is groot dat men daar toch in de loop van dit jaar toe overgaat.

Daarbij komt dat de overgang naar de euro winkelbedrijven en andere ondernemingen geld gekost heeft. De boekhouding moest worden omgezet, computersystemen europroof gemaakt, winkels moesten hun personeel trainen en nieuwe kassa’s aanschaffen. Alles bij elkaar lopen die kosten al gauw in de miljarden. Dat geld wil men zo snel mogelijk weer terugverdienen.

Vandaar dat de prijzen in de winkels het laatste halfjaar door de invoering van de euro zo’n 1,5 procent gestegen zijn. Bij andere prijzen (huren, nutsbedrijven, hypotheekrente) speelt dat niet. Het totale prijseffect komt dan ook lager uit. Niet 1,5 maar 0,6 procent.

Dat neemt niet weg dat door de komst van de euro de inflatie ook dit jaar aan de hoge kant blijft. Maar het is wel een eenmalig effect. Het heeft nu geen zin meer om een prijzenstop af te kondigen. Dat is een instrument uit de tijd van de geleide economie.

Overigens moeten ondernemers wel bedenken dat zij door een forse verhoging van hun prijzen gemakkelijk een deel van hun klanten kwijtraken. Niet voor niets vertoonden goedkope supermarktketens als Aldi en Lidl de afgelopen maanden een duidelijke omzetgroei.

Los van de reële prijsstijgingen geldt ook dat de invoering van de euro de kooplust gestimuleerd heeft. Een bedrag van € 11,90 of € 48,90 toont anders dan ƒ 25,00 of ƒ 95,00. Maar het is wel meer. De gevolgen van dit optisch bedrog blijken aan het eind van de maand. Er zullen wel wat maanden overheen gaan voor mensen hun financiële maatgevoel terug hebben.

Wellicht dat vakantiegangers die uit de eurolanden terugkomen, geconcludeerd hebben dat het toch wel makkelijk en ook voordelig is dat je daar nu met hetzelfde geld kunt betalen. Maar dat is op het niveau van de consument dan voorlopig wel het enige pluspunt.

Pas op langere termijn zal blijken of de euro echt een succes wordt. De economische perspectieven voor Europa zijn thans ongunstiger en onzekerder dan toen tot deelname aan het europroject besloten werd. De vraag is of de deelnemende landen, als de nood aan de man komt, zich in hun begrotingsbeleid werkelijk zullen houden aan de harde afspraken die in het stabiliteitspact zijn neergelegd.