De meeste mensen die zich voor de imposante militaire academie in Santiago hadden verzameld, droegen zwarte kleren of hadden een zwarte rouwband om de rechter bovenarm. Er deden zich bij herhaling emotionele taferelen voor waarbij mensen in tranen uitbarsten en hulpverleners diverse keren mensen moesten bijstaan die waren bezweken aan de emoties en het lange wachten.President Michelle Bachelet vaardigde haar minister van Defensie af om namens de regering de plechtigheden in de militaire academie bij te wonen. Marco Antonio Pinochet, zoon van de overleden 91-jarige ex-president, noemde haar komst hypocriet. Hij riep de regering in de maandageditie van de krant La Tercera op niemand naar de ceremonie te sturen.

Slechts militaire installaties hebben toestemming gekregen om de vlag halfstok te hangen. De president verklaarde gisteren dat zij Pinochet een staatsbegrafenis weigerde omdat de generaal op ongrondwettelijke manier aan de macht is gekomen en nooit door het volk is gekozen.

„Een onwettig staatshoofd is geen staatshoofd en kan dus evenmin aanspraak maken op regelingen die zijn weggelegd voor staatshoofden”, aldus Bachelet, wier vader om het leven kwam in de kerkers van het door Pinochet geïnstalleerde militaire regime.

Ook zelf heeft Michelle Bachelet destijds samen met haar moeder enige tijd doorgebracht in het beruchte Villa Grimaldi-martelcentrum. „Chili kan en mag zijn verleden niet vergeten of verloochenen wil het lering trekken uit de fouten en gruwelijkheden die zijn begaan”, aldus het staatshoofd.

De rouwende menigte was evenwel niet te spreken over de uitleg van Bachelet. „Zij laat zich nu kennen als haatdragend en gemeen. Pinochet was zonder twijfel de grootste president die Chili ooit heeft gehad”, zo vindt voorzitter Carlos Larrain van de Democratische Bond, een oppositiepartij die zich jarenlang door het militaire regime liet inspireren.

Anderen beweerden dat Pinochet Chili heeft behoed voor anarchie en communisme. „Deze man is onze redder”, aldus de 76-jarige Alicia Mejia.

Generaal Pinochet kwam door een bloedige staatsgreep in 1973 aan de macht, waarbij president Salvador Allende om het leven kwam. Vele tegenstanders van de dictatuur vonden in de daaropvolgende jaren de dood of verdwenen spoorloos. Tijdens zijn zeventienjarige bewind werden circa 3200 mensen vermoord of doodgemarteld door de gevreesde geheime politie DINA.

De meeste Chilenen en ook mensenrechtenactivisten vinden het jammer dat Pinochet nooit voor een rechter rekenschap heeft moeten afleggen voor zijn misdaden. Elke keer als hij voor de rechter moest komen, kampte hij met gezondheidsproblemen waardoor hij niet fit genoeg zou zijn voor een proces.

Onderzoeken naar misdaden door Pinochet en zijn aanhangers zijn al geruime tijd gaande in landen als Frankrijk, Spanje en Zwitserland. Alle onderzoeken zullen doorgaan, ongeacht de dood van de voormalige couppleger, zo bleek gisteren.