Alle regeringspartijen hebben verlies geleden. Groot was en is alom de verbazing over de enorme winst van de SP van Marijnissen en over de sterke opkomst van de PVV van Wilders. Blijkbaar gaapt er een behoorlijke kloof tussen de politiek in Den Haag en de burgers thuis en op straat.Het is niet de eerste keer dat de Nederlandse politiek in het algemeen bij een verkiezing een gevoelige klap uitgedeeld krijgt. Iedereen weet zich nog de komeetachtige opkomst van de LPF te herinneren. Het wordt tijd dat de Nederlandse politiek gaat leren.

Wat moet zij dan leren? De uitslag van deze verkiezing geeft onmiskenbaar de inhoud van de les te kennen.

Wie de verkiezingsuitslag voor de twee kleine christelijke partijen bekijkt, constateert dat de CU verdubbeld is en hiermee drie keer zo groot geworden is als de gelijk gebleven SGP. Zit hier ook een les in? Zo ja, heeft die te maken met de les voor de Nederlandse politiek in het algemeen?

Polderpolitiek
Jarenlang staat de Nederlandse maatschappij in het teken van het polderen. Niet werken via de tegenstellingen, maar over de boeg van de overeenkomsten. Zo veel mogelijk compromissen sluiten. Ook in de politiek is dit lange tijd het leidende principe geweest. Met het optreden en het effect van Fortuyn kreeg de polderpolitiek een geduchte knauw. Allerwege werd geroepen dat het tijd werd dat het in de politiek weer eens echt om iets zou gaan, dat er heldere standpunten zouden worden ingenomen en dat daaraan ook zou worden vastgehouden.

Het moet gezegd worden dat het CDA zich de laatste jaren daar iets van aangetrokken heeft. Daaraan heeft deze partij dan ook haar koppositie te danken. Maar meer dan iets is het ook nooit geworden. De VVD leek de nieuwe politiek in de persoon van minister Verdonk veel meer waar te maken. De ruimte die Hirsi Ali binnen deze partij vergund werd, werkte evenwel contraproductief. Nog beslissender was het wellicht dat de strijd om het lijsttrekkerschap tussen Verdonk en Rutte in het voordeel van de laatste beslist werd. Rutte past precies in de polderpolitiek. De rekening hiervan kreeg zijn partij in de verkiezingsuitslag gepresenteerd.

De grote partij die al jaren door het polderen gekenmerkt wordt, is de PvdA. De kiezers werden dat vlees-noch-visbeleid toch al beu. Toen echter Bos zeer opzichtig een zwabberkoers ging varen, verloren velen het vertrouwen in deze partij.

Heldere keuzes
Men kan van de SP zeggen wat men wil, maar een verwijt van onheldere standpunten kan men deze partij onder de bezielende leiding van Marijnissen niet maken. Het is een principiële partij die opkomt voor de armen in de samenleving en die bijvoorbeeld anti-Europees gericht is. Daar gaat deze partij compromisloos voor. De enorme zetelwinst die deze partij heeft geboekt, laat zien dat de kiezer in toenemende mate verlegen zit om helderheid en aanspreekbaarheid.

Deze verklaring gaat ook op voor de grote opgang die de PVV onder Wilders gemaakt heeft. De kiezer wordt alle nuanceringen en gladstrijkerijen beu. Het is dan ook in mijn ogen uiterst dom dat de grote politieke partijen zich volledig van de PVV distantiëren. Als deze partij zich in de naaste toekomst weet te wachten voor de beschamende vertoning die de LPF heeft laten zien, zal die isolatiepolitiek alleen maar in het voordeel van de PVV uitvallen.

CU en SGP
Het is niemand ontgaan dat de CU zich sterk heeft gemaakt voor heldere boodschappen aan de burger en zich hiermee stevig heeft genesteld in de linkervleugel van de Nederlandse politieke arena. Iedereen zal moeten erkennen dat dit de CU geen windeieren gelegd heeft. Zelfs niet-christenen hebben op deze partij gestemd, met als gevolg dat deze niet alleen een verdubbeling van het aantal zetels behaalde, maar dat zij nu zelfs een reëel uitzicht op regeringsdeelname heeft. Tel uit je winst.

Hierbij vergeleken valt de SGP bijna in het niet. Dit is des te verwonderlijker aangezien een aantal van deze partij kenmerkende thema’s rechtse kiezers geweldig blijkt aan te spreken. Hierbij kan gedacht worden aan strenger preventief en repressief beleid op allerlei fronten, aan aanscherping van de strafmaat voor allerlei vergrijpen en misdrijven, aan het tegengaan van de islamisering van onze maatschappij, aan de doodstraf enzovoort. Aan het christelijke karakter van deze partij kan het niet liggen. Evenmin aan haar moderne mediabeleid.

Waar zou het toch aan liggen dat deze partij niet mee heeft kunnen liften op de golf omhoog van alle principiële partijen? Zou de meest principiële partij dan toch ook aan het polderen zijn geslagen?

De auteur is predikant van de hersteld hervormde gemeente te Nederhemert en bijzonder hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam vanwege de Hersteld Hervormde Kerk.