De bijeenkomst werd belegd omdat het OJEC 25 jaar bestaat. Na een kwarteeuw OJEC vindt Schoon dat de Joods-christelijke dialoog zijn eigen karakter moet behouden. „Tegelijkertijd zal de komende jaren gezocht moeten worden naar een vruchtbare verbinding van de Joods-christelijke dialoog met de ”trialoog” tussen Joden, christenen en moslims, en tevens met het geheel van de veelkleurige interreligieuze dialoog. Religie is op vele plekken in onze wereld levensbedreigend geworden. Daarom is de dialoog meer dan ooit levensnoodzakelijk.”Met de komst van het OJEC verbonden kerken en christenen zich ertoe om niet meer over Joden zónder Joden te praten, zo memoreerde dr. Schoon het motief van de oprichting. „Ze begonnen het verschillend zijn van de ander te aanvaarden. Het vroeg een totale omkeer om de ander niet langer te willen bekeren of te modelleren vanuit eigen christelijke denkbeelden. Het betekende het begin van een lange en nieuwe weg, waarvan het doel nog steeds niet is bereikt.”

Strengreformatorisch
In Nederland is in de grotere kerken de ontwikkeling van zending naar dialoog min of meer afgerond, zei Schoon. „In officiële stellingnamen is gekozen voor de dialogische ontmoeting. Alle voortrekkers kwamen oorspronkelijk uit de hoek van de Jodenzending en hebben een lange weg moeten afleggen. Maar in onze tijd verliezen de historische kerken in snel tempo grote aantallen leden. Jongeren zoeken hun heil elders.

Vele strengreformatorische groepen, evangelische stromingen en immigrantenkerken groeien en kennen aan de bekering van Joden een hoge prioriteit toe. De bekering van een Jood tot het christelijk geloof is voor deze groeperingen een steviger bewijs voor het eigen gelijk dan de bekering van een heiden. Kortom: de beweging van zending naar dialoog is nog niet voltooid.”

Jarenlang was betrokkenheid bij Kerk en Israël een enigszins exotische hobby van gedreven enkelingen in de kerken, aldus dr. Schoon. Er is een beweging op gang gekomen naar integratie in kerk en theologie van wat in de Joods-christelijke ontmoeting ontdekt is.

Tegelijkertijd kwam een beweging op gang van een eenzijdig christelijk belang naar een gemeenschappelijke agenda. Achter dat zoeken naar een gedeelde agenda zit volgens dr. Schoon echter te veel de angst dat de particuliere theologische thema’s alleen maar verwijdering zouden bewerkstelligen en dat uitsluitend gezocht moest worden naar wat gemeenschappelijk is.

Dr. Schoon: „Die vrees behoort in een volwassen geworden ontmoeting niet te bestaan. In onze tijd zijn we niet meer zo krampachtig op zoek naar gemeenschappelijke thema’s, met vermijding van die thema’s die als exclusief Joods of christelijk beschouwd zouden kunnen worden. Het besef is doorgedrongen dat we de verschillen onder ogen mogen zien, ook ten aanzien van de islam. Over die verschillen moeten we in de dialoog niet zwijgen ter wille van de lieve vrede.”

Hij bepleitte het aan de orde stellen van de persoon van Jezus. „Het thema Jezus van Nazareth is al eeuwenlang ook een Joods thema in polemiek en apologetiek, en pas de laatste decennia ook in de dialoog. Joden behandelen Jezus echter vooral historisch en zien Hem in het kader van het grote aantal messiasfiguren dat het volk Israël heeft voortgebracht. De meeste Joden zien messiaanse pretenties doorgaans uitlopen op zelfdestructie van de messias en op teleurstelling bij zijn volgelingen bij het uitblijven van de beloofde nieuwe werkelijkheid.”

Afnemende sympathie
Prof. dr. J. Frishman (liberaal-Joods en hoogleraar KTU) constateerde dat de sympathie voor het Jodendom afneemt, mede door de politiek van Israël tegen de Palestijnen. Voor Joden zijn theologische discussies als zodanig taboe. „Het is tijd om dit taboe te doorbreken”, vindt ze.

Frishman beschouwt het als een gevaarlijke tendens dat orthodoxe rabbijnen momenteel over de schouder van andere orthodoxen kijken om te zien wat zij over hen zeggen.

Drs. Joop Sanders (oud-secretaris van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap) zei dat er onder de kleine Joodse gemeenschap in Nederland nagenoeg niet één persoon is die aan een theologische discussie zou kunnen deelnemen. Bovendien, de meeste orthodoxe rabbijnen vinden dat Joden wel kunnen spreken over Intelligent Design, maar niet over de betekenis van Jezus.

Ronny Nafthaniel (CIDI) beklemtoonde de betekenis die de Joods-christelijke traditie heeft voor de inrichting van een rechtvaardige samenleving. Hij is voorstander van dialoog met moslims („want er is veel dat Joden en moslims bindt”), maar het OJEC is volgens hem daarvoor niet het geschikte orgaan. Wel kan het orgaan een goed voorbeeld geven van hoe je een dialoog moet voeren.

OJEC-voorzitter J. H. van Ogtrop stelde dat het OJEC in een nieuwe fase van zijn bestaan is gekomen. „Wij richten ons nu meer op bezinning, waarbij we moeten zoeken naar een gezamenlijke taak. Wij zijn als christenen geënt op de oude stam. Wij zijn een nieuwe loot die niet kan leven zonder de levenssappen die Israël ons doorgeeft. In de afgelopen 25 jaar ontdekten de kerken hun Joodse wortels en richtten ze zich op een nieuwe relatie met Israël. En er is reden tot grote dankbaarheid: de Joden wilden naar hen luisteren.”

Als kandidaat-voorzitter werd voorgesteld de franciscaan drs. Henk Jansen. Een algemene vergadering moet zijn benoeming tot voorzitter van het OJEC nog bekrachtigen.