Turkse premier: Paus nu voor EU–lidmaatschap Turkije
RIJSWIJK (ANP/AFP/RTR/DPA) – Juist nu de onderhandelingen over toetreding van Turkije tot de Europese Unie (EU) in het slop dreigen te raken, heeft paus Benedictus XVI zich voor het EU–lidmaatschap van dat land uitgesproken. Dat deelde premier Recep Tayyip Erdogan dinsdag mee na een ontmoeting met de kerkleider op de luchthaven van Ankara. Toen hij nog niet tot paus was gekozen, zei Benedictus, toen nog kardinaal Joseph Ratzinger, dat een overwegend islamitisch land als Turkije niet in de overwegend christelijke EU thuishoorde.
Maandag meldde EU–voorzitter Finland dat de gesprekken met Turkije over de kwestie Cyprus waren mislukt. De verwachting is dat de unie nu enkele onderwerpen in de toetredingsgesprekken opschort. De paus zou Erdogan hebben verzekerd dat „we niet politiek zijn, maar we wensen voor Turkije dat het lid kan worden van de EU." Het Vaticaan heeft nog niet op Erdogans uitlatingen gereageerd.De paus begon dinsdag zijn vierdaagse bezoek aan het Zuid–Europese land. De Turken volgen het met argusogen, sinds Benedictus in september in een college in de Zuid–Duitse stad Regensburg een middeleeuwse Byzantijnse keizer aanhaalde, die meende dat Mohammed slechts slechte en onmenselijke dingen had gebracht. De paus betuigde zijn diepe spijt, maar weigerde zijn woorden terug te nemen. Volgens Erdogan heeft Benedictus tegen hem gezegd dat hij de islam als een vreedzame en warme godsdienst ziet.
Aanvankelijk zag het er naar uit dat de Turkse premier wegens zijn bezoek aan de NAVO–top in Riga de paus niet zou ontmoeten, maar hij besloot zijn schema zo te wijzigen dat hij de kerkleider alsnog op de luchthaven van Ankara kon spreken. Erdogan, die leider is van de religieus–conservatieve AK–partij, had kritiek gekregen op zijn besluit de paus niet te ontmoeten. Normaliter ontmoet de paus de regeringsleider van het land dat hij bezoekt.
Na zijn gesprek met Erdogan ging Benedictus naar het mausoleum van Mustafa Kemal Ataturk, de stichter van het moderne Turkije, en sprak hij met president Ahmed Necdet Sezer, een fervent verdediger van de scheiding van kerk en staat in Turkije. Later in de middag was een gesprek met het hoofd van het bureau godsdienstzaken, Ali Bardakoglu, voorzien. Die eiste na de toespraak van de paus in Regensburg aanvankelijk dat het bezoek zou worden afgelast. Hij heeft gezegd dat de komst van Benedictus naar Turkije niet alle wonden zal helen. „De vrede is in één seconde vernietigd, maar het duurt lang voor hij is hersteld", meende Bardakoglu.
In zijn gesprek met het hoofd van het bureau godsdienstzaken riep Benedictus moslims en christenen op tot „een authentieke dialoog op basis van de waarheid, die de verschillen eerbiedigt en erkent wat zij gemeen hebben."
Voor het Vaticaan staan overigens niet de relaties met de islam, maar de betrekkingen met de orthodoxe kerken voorop. Benedictus spreekt woensdag patriarch Bartholomeos I van Constantinopel, het geestelijk hoofd van de driehonderd miljoen orthodoxe christenen. De contacten tussen het Vaticaan en het patriarchaat zijn uitstekend, maar de relatie met de orthodoxe kerken in een aantal landen is aanzienlijk slechter. Benedictus’ voorganger, Johannes Paulus II, heeft nooit zijn grote wens in vervulling zien gaan, dat hij een bezoek aan Rusland kon brengen. De Russisch–Orthodoxe Kerk hield dat tegen, onder meer omdat de Rooms–Katholieke Kerk tegen de zin van de orthodoxen bisdommen in Rusland had ingesteld.