Onderhandelingen CDA, PvdA en SP op komst
DEN HAAG (ANP) – CDA, PvdA en SP lijken zich op te maken om met elkaar te onderhandelen over de vorming van een nieuw kabinet. Dat viel dinsdag op te maken uit uitlatingen van de fractieleiders van de drie partijen na hun eerste onderhoud met informateur Rein Jan Hoekstra.
Volgens CDA–leider Jan Peter Balkenende is er nieuw elan nodig in Nederland. Zijn PvdA–collega Wouter Bos concludeerde daaruit dat het CDA bereid is zijn koers te wijzigen. „En dat is welkom", zei Bos.Ook SP–leider Jan Marijnissen noemde een coalitie van CDA, PvdA en SP de meest reële optie na de verkiezingsuitslag van vorige week. Hij wees erop dat deze drie partijen samen over 99 van de 150 Tweede Kamerzetels beschikken.
Balkenende deed een beroep op het verantwoordelijkheidsbesef bij de andere fractieleiders. Hij hoopt dat ze zich constructief opstellen en de regeerbaarheid van Nederland niet in gevaar brengen. Ook Bos zei dat politici hun verantwoordelijkheid moeten nemen en over inhoudelijke verschillen moeten heenstappen. Hij riep CDA en SP, die programmatisch ver uiteen liggen, op intensief in elkaar te investeren.
Marijnissen maakte duidelijk dat het CDA water bij de wijn moet doen voor er met de SP een regeerakkoord kan worden getekend. Volgens hem moet het nieuwe kabinet iets doen om de hypotheekrenteaftrek aan te pakken. Dat Balkenende dat onderwerp in de verkiezingscampagne als breekpunt heeft bestempeld, vindt hij onverstandig.
In het SP–verkiezingsprogramma staat dat de renteaftrek alleen nog moet gelden voor een hypotheekschuld van maximaal 350.000 euro. De rente zou slechts mogen worden afgetrokken tegen een tarief van 42 procent (op dit moment is dat 52 procent). De SP wil dat deze beperkingen ook gelden voor huiseigenaren die nu al een hypotheek hebben.
De partij gaat hiermee verder dan de PvdA. Ook die wil de renteaftrek beperken tot een tarief van 42 procent, maar ze laat bestaande hypotheken buiten schot. Marijnissen liet wel doorschemeren dat hij openstaat voor compromissen. Hij had het over „ergens in het midden uitkomen."
De SP–leider noemde verder onder meer het verkleinen van de inkomensverschillen als een belangrijk punt voor het regeerakkoord. Ook wil hij dat er een einde komt aan de schaalvergroting in bijvoorbeeld onderwijs en zorg.
VVD–leider Mark Rutte heeft informateur Hoekstra duidelijk gemaakt dat het niet voor de hand ligt dat hij een rol gaat spelen in de formatie. De VVD zette bij de verkiezingen in op het voortzetten van de coalitie met het CDA, maar dat is niet haalbaar gebleken. Rutte verwacht dat de formatie uiterst moeilijk zal worden, want de partijen liggen „gigantisch uit elkaar."
Informateur Hoekstra ontvangt woensdag de fractieleiders van de Partij voor de Vrijheid, GroenLinks en ChristenUnie. Donderdag is de beurt aan D66, de Partij voor de Dieren en de SGP. Daarna gaat Hoekstra evalueren. Hij kondigde eerder aan enkele weken nodig te hebben voor zijn opdracht: Het verkennen van de mogelijkheden om tot een stabiel meerderheidskabinet te komen.