De meesten van hen staan niet te boek als zachtzinnig. Afgelopen zaterdag herdachten de inwoners van Oekraïne hoe dictator Stalin in 1932 en 1933 tussen de 7 en 10 miljoen mensen opzettelijk liet doodhongeren terwijl de graansilo’s overvol waren.De dag ervoor overleed in een Londens hospitaal Alexander Litvinenko. Litvinenko is een voormalig officier van de Russische geheime dienst FSB, die in het Westen beter bekendstaat als de KGB. Moskovieten lopen nog steeds met een mengeling van ontzag en weerzin langs de grauwe muren en getraliede ramen van het hoofdkantoor van de Russische staatsveiligheidsdienst, aan het Loebjankaplein.

Litvinenko was daar eens kind aan huis, maar sinds 2000 kwam hij er niet meer binnen. In dat jaar vluchtte hij naar het Westen, waar hij uit de KGB school klapte. De bomaanslagen op Moskouse flats? Niet het werk van Tsjetsjeense opstandelingen maar van de FSB, om zo de oorlog tegen Tsjetsjenië te rechtvaardigen. Zo maakte hij zich stinkende bij zijn oude werkgever.

Litvinenko overleed na vergiftiging met een moeilijk verkrijgbaar radioactief element, polonium 210. Zijn dood is omgeven door een waas van geheimzinnigheid. In de media circuleren de wildste speculaties over de toedracht ervan. Zeker nu het radioactieve materiaal ook aangetroffen is in het kantoor van Litvinenko’s vriend Berezovski, is de verwarring compleet.

De sleutel tot het geheel lijkt echter te liggen bij de moord op de journaliste Politkovskaja, op 7 oktober. Een eerdere poging om haar te vergiftigen, mislukte. Litvinenko deed daar onderzoek naar. Ook deze moord droeg de handtekening van de FSB. Maandag werd bekend dat twee verslaggevers van de krant waar Politkovskaja werkte, met de dood zijn bedreigd. Kennelijk heeft de FSB er groot belang bij om deze rookgordijnen op te trekken.

Daarbij is het niet noodzakelijk zo dat president Poetin –zelf oud KGB medewerker– persoonlijk opdracht heeft gegeven tot deze liquidaties. Onder de oppervlakte van de Russische bovenlaag is ruimte genoeg voor allerlei intriges en maffiose praktijken.

Het zal vrijwel onmogelijk zijn om het juiste antwoord te geven op alle vragen rond deze moorden. De enige die daar de aanzet toe kan geven, is president Poetin zelf. Hij reageert nu schouderophalend, alsof de FSB Litvinenko te onbetekenend zou vinden om er zich druk over te maken.

Maar juist die houding verraadt hem. Als Poetin werkelijk de schijn van betrokkenheid van zich wil weren, moet hij onmiddellijk opdracht geven tot een diepgaand onderzoek. Het gebruikte polonium kan alleen afkomstig zijn uit laboratoria waar een nauwkeurige administratie voorgeschreven is.

Poetin zou de spanning die nu dreigt te ontstaan tussen Rusland en Engeland uit de wereld kunnen helpen door Scotland Yard onbelemmerde toegang te verlenen. En laten ze dan meteen de kwestie Politkovskaja meenemen.