Afghanistan hoog op agenda NAVO-top Riga
RIGA (AP) – De NAVO–top die dinsdag en woensdag wordt gehouden in Riga, zal vooral in het teken staan van één onderwerp: Afghanistan. De NAVO is daar verwikkeld in een felle strijd tegen de Taliban en de toekomst van het transatlantische bondgenootschap zou wel eens in belangrijke mate kunnen afhangen van het welslagen van de missie. De 26 presidenten en premiers van de lidstaten die in de hoofdstad van Letland bijeenkomen, zijn zich daar maar al te zeer van bewust.
De Amerikaanse president George Bush zal ook zijn opwachting maken en de andere NAVO–lidstaten zullen willen weten of er na de recente verkiezingsnederlaag van Bush’ Republikeinen in het Congres en het vertrek van minister van defensie Donald Rumsfeld beleidswijzigingen zullen zijn. Voor zijn vertrek naar Europa sprak Bush nog met zijn Afghaanse ambtgenoot Hamid Karzai, en die verzekerde hij Amerikaanse vastberadenheid ten opzichte van de wederopbouw van Afghanistan.Momenteel zijn in Afghanistan 32.800 NAVO–militairen gelegerd, onder wie 1.200 leden van de Nederlandse Task Force Uruzgan. De militairen worden geregeld geconfronteerd met aanvallen van Taliban–strijders. Maandag nog kwamen twee Canadese NAVO–militairen om bij een zelfmoordaanslag met een bomauto. Zondag eiste een zelfmoordaanslag vijftien Afghaanse levens in een restaurant.
Op de top zal de noodzaak aan bod komen om naast militair ingrijpen ook aan ontwikkelingshulp te doen – om de ’hearts and minds’ van de plaatselijke bevolking te winnen. De Europese Unie en de Verenigde Naties zouden een grotere rol kunnen spelen door bijvoorbeeld wegen aan te leggen, politietroepen te trainen en de drugshandel te bestrijden.
Wat ook aan bod zal komen is het mandaat van de NAVO–troepen die in het relatief rustige noorden en westen van Afghanistan gelegerd zijn. Daar zitten vooral Duitse, Italiaanse, Franse en Spaanse militairen. Canada, de Verenigde Staten, Groot–Brittannië en Nederland, die samen met de Afghanen in het gevaarlijkere zuiden de orde moeten handhaven, zouden graag zien dat de andere landen hun troepen beschikbaar stellen om in noodgevallen ook in Zuid–Afghanistan op te treden. De verwachting is dat in ieder geval Frankrijk, met 1.100 militairen in Kabul, toezeggingen zal doen.
De Amerikanen willen de top gebruiken om te hameren op het belang dat zij hechten aan het aangaan van nauwere politieke en militaire betrekkingen met bepaalde niet–NAVO–lidstaten. Het gaat dan om landen als Australië, Nieuw–Zeeland, Japan en Zuid–Korea, waarmee een soort ’wereldwijd partnerschap’ gesloten zou moeten worden. Ook zullen de Amerikanen aandringen op hogere defensie–uitgaven in Europa en uitbreiding van het bondgenootschap in zuidoostelijke richting. Frankrijk zal waarschijnlijk tegengas geven, omdat Parijs vreest dat de NAVO weleens haar primaire doelstellingen uit het oog zou kunnen verliezen.
De VS stellen dat sommige NAVO–lidstaten hoognodig hun legers moeten moderniseren. Het hedendaagse slagveld en vredesmissies zouden dat nu eenmaal vereisen. Het is volgens de Amerikanen dan ook noodzakelijk dat veel bondgenoten een groter deel van hun begroting vrijmaken voor defensie. In de VS is dat momenteel 3,7 procent, maar bijvoorbeeld Groot–Brittannië (2,4), Duitsland (1,4) en Canada (1,1) zaten daar vorig jaar ruim onder.
Het is de bedoeling in Riga overeenstemming te bereiken over de oprichting van een 25.000 man sterke NATO Response Force, een goed uitgeruste eenheid die zeer snel inzetbaar moet zijn. Daarnaast zullen de NAVO–leiders drie enorme transportvliegtuigen bestellen bij Boeing om de transportcapaciteit van het bondgenootschap te doen toenemen.
De NAVO–top is het grootste evenement dat ooit in de voormalige sovjetrepubliek Letland is georganiseerd. Er is hard gewerkt om het centrum van Riga enigszins op te knappen, want de Letten grijpen de gelegenheid aan om hun land goed op de kaart te zetten.
