Bange tochten voor Turkse truckers in Irak
ANKARA - In Turkije werd deze week weinig aandacht besteed aan het nieuws dat de zoveelste landgenoot een gewelddadige dood was gestorven in Irak. Sinds het begin van de oorlog in het buurland, in maart 2003, hebben al meer dan honderd in Irak werkende Turken er de dood gevonden.
Vrachtwagenchauffeur Ali Ucar denkt bij zulke berichten aan het risico dat hij neemt, telkens wanneer hij een vracht naar Irak moet rijden. „Elke keer dat ik op de weg zit denk ik aan het gevaar.”De meeste Turken die in Irak zijn omgekomen, waren vrachtwagenchauffeur. Ze verloren het leven bij aanslagen op hun trucks of werden door opstandelingen ontvoerd en daarna vermoord. Vijftig chauffeurs die werden ontvoerd, zijn volgens de Turkse autoriteiten vrijgelaten. De overigen zijn onthoofd, waarbij de moord al dan niet werd vastgelegd op video.
Vanuit zijn woonplaats Silopi in het verarmde zuidoosten van Turkije vertelt Ali Ucar dat hij geen keuze heeft. De voormalige boerenknecht heeft vijf kinderen en werk is schaars in de Turkse regio. Hij zit sinds drie jaar op de vrachtwagen en om rond te komen moet hij zo veel rijden als hij kan. „Ik probeer er zo min mogelijk aan te denken, maar de gedachte aan het gevaar blijft terugkomen, of ik het nu leuk vind of niet.”
Het tot dusver laatste Turkse slachtoffer in Irak was de 41-jarige Yildirim Tek. Hij werkte voor een bouwbedrijf in Ankara. Zijn dood werd maandag bevestigd door het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken. Tek werd in juli ontvoerd. Op een filmpje op internet, op een website voor islamitische militanten, was te zien hoe hij de Turkse regering om hulp vroeg. Hij moest worden geïdentificeerd door zijn broer, van een foto van een lichaam dat anderhalve maand geleden langs een weg in de buurt van het vliegveld van Bagdad werd gevonden.
De Turkse reactie op het nieuws van Teks dood was gematigd, misschien omdat de mensen gevoelloos zijn geworden voor de eindeloze stroom slecht nieuws uit Irak. De meeste kranten besteedden er maar een paar alinea’s aan. In het verleden kreeg de dood van een Turkse burger in Irak veel media-aandacht.
Het aantal aanslagen op Turken in Irak is wel afgenomen, maar dat komt vooral doordat er steeds minder gereisd wordt, en doordat degenen die wel gaan steeds strengere veiligheidsmaatregelen nemen. Maar de constante dreiging van gevaar blijft de vrachtwagenchauffeurs en hun families achtervolgen.
Het komt ook Turkse bedrijven niet ten goede. De Turkse internationale transportorganisatie meldde over de eerste negen maanden van 2006 een daling van 40 procent in het vervoer van en naar Irak in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Veel chauffeurs weigeren ronduit naar Irak te gaan en sommige Turkse bedrijven rijden niet eens meer op Irak. En dat terwijl de handel van levensbelang is voor het overheersend Koerdische zuidoosten, het armste gedeelte van het 70 miljoen inwoners tellende Turkije.
Zuidoost-Turkije en Noord-Irak hebben gemeen dat ze worden bewoond door Koerden. Daardoor is het geweld tegen de Turkse Koerden er minder dan in de rest van Irak. Een van de veiligheidsmaatregelen die de chauffeurs nemen is dat ze hun lading naar Zakho brengen, in het noorden van Irak, op 12 kilometer van de grens met Turkije. Daarvandaan verspreiden hun Iraakse collega’s de vracht verder, meestal naar Turkse bouwbedrijven die in het zuiden van Irak een klus hebben weten te bemachtigen. Volgens Abdullah Doru van een chauffeursorganisatie in Silopi gaan veel chauffeurs ook via Syrië naar de plaats van bestemming. Zo hoeven ze minder lang in Irak te blijven.
Van de Turkse vrachtwagenchauffeurs gaat 3 tot 5 procent ondanks de risico’s toch verder Irak in dan Zakho volgens Cetin Nuhoglu, hoofd van de internationale transportorganisatie.
Op zijn laatste rit naar Irak vervoerde chauffeur Ali Ucar cement. Hij loste het in de buurt van Zakho en kwam met een vrachtje diesel veilig weer terug in Turkije. Hij maakt zich klaar voor zijn volgende tocht. Hoewel het noorden relatief veiliger is maakt hij zich toch zorgen, vooral om zijn familie. „Maar wat kan ik doen, er is geen alternatief.” Met zijn vrachtwagen dieper Irak inrijden is geen optie: „Dan neem ik nog liever ontslag.”