Dr. McGrath sprak woensdag op de Vrije Universiteit (VU) tijdens een symposium over ”Religie in het publieke domein”. Hij hekelde het genoemde boek van evolutiebioloog Richard Dawkins, waarin deze de religie aanvalt vanuit de natuurwetenschap. Het boek wordt veel verkocht in Engeland en is ook in Nederland erg populair, hoewel het nog vertaald moet worden.„Dawkins meent dat als je wetenschapper bent en redelijk denkt, je dan atheïst moet zijn”, aldus McGrath. „Mijn persoonlijke geschiedenis laat zien dat je vanuit de natuurwetenschap ook kunt concluderen dat het bestaan van God niet onredelijk is.”

Hij is van mening dat het geloof een zaak is die boven het absolute bewijs uitgaat. „Je kunt het geloof niet bewijzen, hoogstens rechtvaardigen met onder meer het beroep op de historie en ervaring.”

McGrath ziet het denken van Dawkins als een typisch gevolg van de aanslagen van 11 september 2001. „Voor Dawkins is geweld kenmerkend voor religie als zodanig. Maar wie het geweld van jihadfundamentalisten analyseert, ziet dat er naast religieuze ook andere factoren meespelen.

Het morele gezag van Jezus Christus bestaat hierin, dat Hij niet het subject maar object van geweld is. Toen in oktober van dit jaar vijf amishkinderen werden vermoord, was het antwoord van de religieuze gemeenschap geen geweld maar vergeving en verzoening.”

Het zwakke van het standpunt van Dawkins is volgens McGrath dat hij atheïsme alle goede eigenschappen toedicht en van de religie alleen de zwakke punten noemt. McGrath: „Met religie kun je goede én kwade dingen nastreven, evenals met het atheïsme. Recente wetenschappelijke onderzoeken in Amerika wijzen uit dat religie bevorderlijk is voor welzijn en geestelijke gezondheid.”

De Britse theoloog stelde verder dat wereldwijd gezien de pinksterkerken de toekomst van het christendom zijn. „De grootste kerk in Engeland is een Nigeriaanse kerk. Wat je nu in westerse samenlevingen ziet, is een onhoudbare spanning. Aan de ene kant is alles open, ook voor religie, aan de andere kant is er een even sterke tendens om de religie te verbannen naar het privédomein.”

Religie is niet alleen waar, maar werkt ook, zei hij verder. Dat is volgens hem de kracht van Rick Warren, die stelt dat het Evangelie ook zin en betekenis geeft aan het leven. „Zijn wij als christelijke leiders bereid en klaar om een brug te slaan tussen onze kerken en deze hernieuwde interesse in spiritualiteit?”

De Utrechtse filosoof en atheïst dr. Herman Philipse voelde zich verwant met Dawkins, maar vond dat deze zich vastpint op één vorm van atheïsme. Hij wilde niet ingaan op empirische onderzoeken naar goede of kwade effecten van religie. „Het gaat mij als filosoof om waarheid. En dan zeg ik dat de intellectuele basis van geloof en religie erg zwak is. Wetenschappelijke integriteit verdraagt zich niet met het geloof in religieuze claims. Als je intellectueel integer bent, kun je niet geloven.”

Ben ik dan gek of wellicht slecht, vroeg McGrath. Philipse ging daar niet direct op in, maar antwoordde dat je religieuze meningen ook voor slechte doeleinden kunt gebruiken. „Maar de meeste religieuze mensen die ik ken, zijn gezonde mensen”, zei hij lachend.