De warme zomer van dit jaar, gecombineerd met een serie overlijdensincidenten van ouderen, heeft de discussie over hitteproblemen in de ouderenzorg in alle hevigheid doen oplaaien, zowel in de politiek als in de sector zelf.Op een conferentie deze maand die mede op initiatief van het ministerie van VWS gehouden wordt, buigen diverse partijen zich over de vraag hoe de hitteproblematiek in de ouderenzorg kan worden opgelost. Is het bijvoorbeeld nodig om koeling in gebouwen als basiskwaliteitseis te beschouwen en welke andere mogelijkheden zijn er om de hitte de baas te blijven?

Het College bouw zorginstellingen (Bouwcollege) ziet voldoende mogelijkheden en zal zich extra inspannen om een bijdrage te leveren aan het oplossen van de problematiek.

Opmerkelijk in discussies over dit thema is dat de hele ouderenzorg over één kam wordt geschoren: er wordt geen onderscheid gemaakt in soorten voorzieningen en gebouwen, noch een vergelijking gemaakt met andere sectoren waar cliënten verblijven die ook geen mogelijkheid hebben om verkoeling te zoeken. Speelt hitte daar geen rol, is het daar beter geregeld en zo ja, hoe is het dan geregeld?

Eisen
Ook wordt de indruk gewekt dat het in de hele ouderenzorg slecht gesteld is met de beheersing van de temperatuur in gebouwen. Dit is niet terecht. Te hoge temperaturen treden primair op in bestaande (vaak oude) gebouwen. In nieuwe (en nieuw te bouwen) verpleeghuizen wordt al (top)koeling toegepast. Bovendien geldt daar de eis dat de binnentemperatuur de 25,5 graden Celsius niet mag overschrijden. Uit onderzoek blijkt namelijk dat een goed binnenklimaat vooral van belang is als het gaat om fysiek kwetsbare cliënten die vrijwel de hele dag in bed liggen of vrijwel altijd in een binnenomgeving verblijven, zoals een verpleeghuis.

De situatie voor verzorgingshuizen ligt anders. Daar wordt niet of nauwelijks koeling gerealiseerd. Tegelijkertijd is wel duidelijk dat de zorgzwaarte in verzorgingshuizen toeneemt. Een deel van de populatie kampt met problematiek die vergelijkbaar is met verpleeghuiszorg.

Het gaat dus niet langer alleen om redelijk mobiele ouderen die bij hoge temperaturen een plekje in de schaduw kunnen zoeken. De redelijk mobiele oudere woont namelijk ’gewoon thuis’ en steeds minder binnen de muren van een instelling.

Om deze reden wil het Bouwcollege het in toenemende mate mogelijk maken om (top)koeling te realiseren in verzorgingshuizen. Eerst zal wel vastgelegd moeten worden in welke situaties dit al dan niet reëel is.

Bestaand
Parallel hieraan onderzoekt het Bouwcollege momenteel de mogelijkheden om hoge temperaturen in bestaande gebouwen te voorkomen. De problematiek is daar verhoudingsgewijs namelijk groter dan in nieuwbouw.

Gedacht kan worden aan bouwkundige (materiaalgebruik, situering en oriëntatie van het gebouw), technische (toepassing van ventilatie en installaties) en bedrijfsmatige oplossingen (warmweerprotocol).

Op basis van een indeling van het gebouwenbestand in een aantal typen wordt nagegaan welke installatietypen voor koeling het meest geschikt zijn en welke kosten dat met zich meebrengt. De resultaten worden op korte termijn gepubliceerd.

voetnoot (u17(De auteur is werkzaam bij het College bouw zorginstellingen, afdeling research & development.