Strijd Darfur slaat over naar regio
KHARTOEM - Waar lange tijd voor werd gevreesd, is nu aan het gebeuren: de strijd tussen Arabische en Afrikaanse stammen die begon in Darfur, slaat over naar de hele Sahelregio.
Het eerste slachtoffer was Tsjaad, een buurland van Sudan dat direct grenst aan de onrustige regio Darfur. Eigenlijk was Tsjaad al vanaf het begin betrokken bij de strijd in Darfur. Tsjaad leverde veel leden van Arabische Janjaweedmilities die door de Sudanese regering werden ingeschakeld in de strijd tegen rebellengroepen van zwarte Afrikaanse stammen.Daarnaast trokken in 2003 en 2004 zo’n 200.000 Afrikaanse vluchtelingen uit Darfur de grens over naar vluchtelingenkampen in Tsjaad. Steeds vaker worden deze Afrikaanse vluchtelingen nu zelfs in Tsjaad aangevallen door Arabische Janjaweedmilities.
In april van dit jaar probeerden Tsjadische rebellen de regering van president Idris Deby omver te werpen. Zij begonnen hun militaire opmars vanuit hun bases in het oosten van Tsjaad én Darfur. De rebellen werden verslagen in een bloedige strijd in buitenwijken van de hoofdstad N’Djamena. In oktober en november hervatten de rebellen echter hun aanvallen, opnieuw vanuit bases in Darfur.
Bedreigender is de plotselinge toename van onrust in de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR). Het noorden van de CAR grenst aan het zuiden van Tsjaad en Sudan. Eind oktober veroverden rebellen het stadje Birao in het noorden van de CAR. In Birao wonen slechts 30.000 mensen, maar in het zeer dunbevolkte noordoosten van de CAR is het een strategisch belangrijke plaats.
De verschillende conflicten in Tsjaad, CAR en Sudan overlappen en versterken elkaar. President François Bozize van de CAR beschuldigde Sudan ervan de rebellen onderdak te bieden omdat de aanvallen vanuit Sudan werden gepleegd. Dat zou betekenen dat rebellen van de CAR bases hebben in het zuiden van Sudan.
Een ander voorbeeld van de elkaar beïnvloedende conflicten is dat in mei van dit jaar de regering van de CAR de grens met Sudan afsloot, omdat Tsjadische rebellen vanuit Sudan de grens overstaken met de CAR en van daaruit hun aanval uitvoerden op de hoofdstad van Tsjaad. Het afsluiten van de grens stelt in de praktijk echter weinig voor, omdat de regering van de CAR buiten de hoofdstad Bangui weinig invloed heeft op het land. Tsjadische rebellen maken nog steeds vrijelijk gebruik van grondgebied in het noorden van de CAR.
De verschillende rebellengroeperingen trekken zich dus niets aan van de landsgrenzen. Stammen en clans wonen immers ook verspreid over de drie landen, dus hebben de grenzen nauwelijks betekenis. Analisten pleiten daarom voor een regionale aanpak van de conflicten. Nu denkt de internationale gemeenschap vooral na over een militaire oplossing voor het probleem in Darfur door de Sudanese regering ertoe te bewegen een VN-troepenmacht toe te laten.
Al zou het lukken om de conflicten in Darfur te onderdrukken met hulp van een sterke internationale vredesmacht, dan nog biedt dat volgens die analisten geen blijvende oplossing. De strijdende partijen kunnen dan de grens overtrekken en in buurlanden doorgaan met vechten. Of zij wachten geduldig totdat de vredessoldaten weg zijn en zij terug kunnen keren naar hun land om de gevechten voort te zetten.
Ruim een eeuw geleden vestigden de eerste grote groepen Arabieren zich in wat wel zwart Afrika wordt genoemd, het gedeelte van het Afrikaanse continent ten zuiden van de Sahara. Onder hen waren veel slavenhandelaren. In de loop van de tijd zijn Arabische en zwarte Afrikaanse bevolkingsgroepen met elkaar vergroeid door gemengde huwelijken en doordat veel Afrikanen zich tot de islam bekeerden. Toch is er altijd een duidelijke scheiding blijven bestaan tussen Arabieren en zwarte Afrikanen.
Het gebrek aan economische mogelijkheden en een zeer sterke toename van de bevolking zijn de belangrijkste voedingsbodem voor de huidige conflicten. Vaak begint een ruzie over landrechten en eindigt die in een strijd tussen verschillende bevolkingsgroepen.