Brussel leek lange tijd een ver-van-ons-bedshow, maar dat is nu verleden tijd. Europese voorschriften worden in toenemende mate op de Nederlandse regelgeving toegepast. Pijnlijk duidelijk werd dat toen de Europese Commissie de Minaswetgeving uit de lucht schoot, waardoor een uitgebreid pakket aan veranderingen moest worden ingevoerd.Eveneens is inmiddels duidelijk geworden dat de EU veel waarde hecht aan bescherming van de leefomgeving. De Nederlandse boer krijgt dan ook te maken met nieuwe en/of strengere regels op het gebied van bodem, water, lucht én stof.

Recent werden ook de contouren zichtbaar van een nieuwe stankwet. In plaats van de huidige ”mestvarkeneenheden” komt er nu een nieuwe eenheid voor geurhinder waarbij geldt dat de gevolgen van de normen op dit moment nog onbekend zijn.

Gemeenten kunnen straks, binnen een bepaalde bandbreedte, zelf bepalen hoe zij die normen gaan hanteren. Dit kan voor boeren een verruiming betekenen, maar ook beperkingen opleveren. De affiniteit van gemeenteraadsleden en wethouders met de agrarische sector kan hierbij zelfs de doorslaggevende factor worden. Voor de boer betekent dit dat hij nog meer afhankelijk wordt van de plaatselijke politieke discussie. Voorlopig levert het onzekerheid op. En de tijd zal leren of het extra kansen biedt.

Rompslomp
Gedreven door de wens tot vermindering van het aantal regels heeft de Nederlandse regering een zogenaamde omgevingsvergunning ontwikkeld. Bouwen, wonen, monumentenzorg, ruimte, water, natuur en milieu op het platteland - het valt binnenkort allemaal onder deze alomvattende vergunning. De omgevingsvergunning, die in 2008 in werking treedt, moet de administratieve rompslomp terugdringen en de dienstverlening van de overheid verbeteren. Dit moet leiden tot kortere procedures en het opheffen van tegenstrijdige voorschriften.

Een nobel streven, maar er zit een addertje onder het gras. Een aanvraag kan niet meer stapsgewijs worden ingediend. Hiermee is bijsturen gaande het traject lastiger dan voorheen. Alle informatie moet voortaan in één keer worden aangeleverd.

Dit vraagt een duidelijke omschrijving van het te bereiken doel en een grondige voorbereiding. Kennis en coördinatie zullen bij de complexe vergunningaanvragen meer dan ooit een belangrijk rol gaan spelen. Het ontwikkelen van één aanspreekpunt op het gemeentehuis is daarbij onmisbaar.

Het blijft de grote vraag of men van overheidswege de integratie van het vergunningverleningstraject snel en adequaat onder de knie krijgt. Zo niet, dan zullen de procedures eerder langer dan korter worden.

Onbetaalbaar
Het tijdperk dat de boer over het buitengebied heerste, is verleden tijd. Provincies, gemeenten, particuliere landgoedeigenaren, natuurorganisaties en individuele bewoners leggen steeds vaker claims op het buitengebied, waardoor de agrarische belangen meer onder druk komen te staan. Voor boeren wordt het steeds lastiger het bedrijf op een gezonde wijze te exploiteren. Lokale overheden hebben moeite een eenduidig beleid en een visie op het buitengebied te ontwikkelen.

Een gezonde toekomstgerichte bedrijfsontwikkeling stuit daarom vaker op langdurige procedures, die veelal aangespannen worden door een natuur- en milieuorganisatie. Men realiseert zich echter niet dat de boer al eeuwenlang als landschapbeheerder fungeert. Wanneer de boer uit het buitengebied verdreven wordt, wordt landschapsbeheer onbetaalbaar.

Het is dan ook zaak dat alle neuzen in dezelfde richting gaan staan en dat er een structureel helder beleid komt met oog voor zowel de belangen van de agrarische sector als de natuur.

Voor degenen die vooruit willen, geldt: Wees waakzaam op de ontwikkelingen in het buitengebied, maar blijf niet afwachten. Door de steeds veranderende regelgeving is het verleidelijk af te gaan wachten. Stilstaan betekent echter achteruithobbelen. Het is zaak vooruit te denken en in actie te komen.

Door creatief om te gaan met wettelijke mogelijkheden en procedures kun je als ondernemer ruimte behouden en zo nodig scheppen voor je bedrijf. Nu beslissingen nemen over wat men in de toekomst wil realiseren, is uiterst belangrijk. Regeren is meer dan ooit een kwestie van vooruitzien.

De auteurs zijn respectievelijk wethouder ruimtelijke ordening en milieu van de gemeente Barneveld en directeur van adviesbureau VanWestreenen Adviseurs Barneveld.