Vorige verkiezingen werden door westerse waarnemers omschreven als een farce. De enige echte oppositiepartij die is toegestaan, de Islamitische Wedergeboorte Partij (IRP), beschuldigt de regering van machtsmisbruik en boycot de stembusgang. Volgens de IRP zijn de vier ’tegenkandidaten’ die op het stembiljet staan vermeld slechts marionetten.Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch zegt dat Tadzjikistan behoort tot de meest repressieve naties ter wereld, gedomineerd door een kleine kliek rond de president. Persvrijheid is er niet. Dissidenten verdwijnen voor lange tijd achter de tralies na processen die volstrekt niet aan de internationale standaarden voldoen.

Ondanks de kritiek zit Rachmonov met buitenlandse steun vooralsnog stevig in het zadel. Vanwege de strategische ligging hebben Rusland en de Verenigde Staten er militaire steunpunten, in de strijd tegen oprukkend moslimfundamentalisme en de drugshandel vanuit buurland Afghanistan.

Rachmonov, die in 1952 werd geboren in het arme zuiden bij de Afghaanse grens, diende in de Sowjetmarine en volgde een economische opleiding. In de jaren tachtig leidde hij een grote staatsboerderij en steeg hij snel in de hiërarchie van de almachtige Communistische Partij.

Na het uiteenvallen van de Sowjet–Unie werd Rachmonov in 1992 als parlementsvoorzitter de machtigste man van het onafhankelijke Tadzjikistan. Ongeveer tegelijk brak een burgeroorlog uit tussen de door Moskou gesteunde regering en islamitische rebellen die hulp uit Iran kregen. Na een verwoestende strijd waarbij circa 150.000 mensen omkwamen sloot Rachmonov, die zichzelf in 1994 tot president had laten kiezen, een vredesakkoord met de islamisten.

Maar van Rachmanovs belofte voor meer vrijheid en democratie is sindsdien niets terechtgekomen. De vader van negen kinderen, die fysiek boven de meesten van zijn landgenoten uittorent, kreeg de touwtjes steeds steviger in handen en werd in 1999 herkozen als president met 96 procent van de stemmen. Hij werd tegelijk ook benoemd tot Held van Tadzjikistan.

Volgens Rachmonov is het gevaarlijk democratie op te dringen aan een samenleving die zo divers en verbrokkeld is als die van Tadzjikistan. Men moet met de mentaliteit, cultuur, tradities en geschiedenis van elk klein volk rekening houden, zei hij vorig jaar.

Net als autoritaire heersers in andere Centraal–Aziatische republieken heeft Rachmonov zijn presidentiële toekomst veiliggesteld. Enkele jaren geleden liet hij in een referendum de Tadzjieken instemmen met de uitbreiding van het aantal toegestane presidentiële termijnen van twee naar vier, waardoor hij kan doorregeren tot 2020.

Op een plek die de skyline van de hoofdstad Doesjanbe beheerst, wordt momenteel voor tientallen miljoenen dollars een presidentieel paleis gebouwd waar Rachmonov zijn intrek in zal nemen. Dat terwijl de meesten van de circa zes miljoen inwoners van Kirgizië in bittere armoede leven. Belangrijke inkomsten uit de export van katoen en aluminium en in beperkte mate goud en uranium, verdwijnen goeddeels in de zakken van de corrupte elite.

Rachmonov heeft zo zijn eigen aanpak om de armoede te bestrijden. Zo mogen ambtenaren in Tadzjikistan sinds kort geen gouden tanden meer dragen. De president nam zijn besluit na een bezoek aan een school waar een leraar met gouden tanden klaagde over zijn lage inkomen.

Naar eigen zeggen is zijn belangrijkste inspiratiebron de pre–islamitische Perzische profeet Zoroaster, de grondlegger van het Zoroastrisme, de godsdienst van het oude Perzische Rijk. „Laten we hopen dat het Tadzjiekse volk in het nieuwe millennium zal leven onder de spirituele leiding van Zoroaster, de profeet van waarheid en licht", schrijft Rachmonov in zijn in 1997 verschenen meesterwerk ’De Tadzjieken in de Spiegel van Geschiedenis’.