Veel dieren reageren op spiegels. Zo gaan honden vaak achter de spiegel op zoek naar de ’andere’ hond. De Aziatische olifanten die voor het experiment in New York gebruikt werden, deden dat ook. Zij brachten zelfs voedsel voor de andere olifanten naar de spiegel. Maar één vrouwelijke olifant -Happy- bleek zichzelf bij herhaling te herkennen.Bij bestudering van haar eigen konterfeitsel in de spiegel raakte zij met haar slurf meermalen het witte kruis aan dat op haar voorhoofd was geschilderd. Zo’n test wordt ook vaak gebruikt voor vergelijkbare experimenten met apen en kleine kinderen die worden getest op de ontwikkeling van hun zelfbewustzijn. Om er zeker van de zijn dat Happy haar eigen witte kruis herkende en niet reageerde op een geur of een gevoel op haar hoofd hadden de onderzoekers met ’onzichtbare’ verf een tweede kruis op haar voorhoofd geschilderd.

Met de spiegel tegenover zich raakte Happy echter alleen het zichtbare witte kruis aan. „Daarmee lijken de olifanten zich te scharen bij de mens, verschillende soorten apen en enkele dolfijnsoorten die zichzelf kunnen herkennen. Misschien is dit ook niet zo verwonderlijk voor een diersoort die bekend staat om zijn sociale gedragspatronen, zijn altruïstische gedrag en de grote herseninhoud”, aldus Joshua Plotnik, coördinator van het experiment en medewerker van het National Primate Research Centrum van Emory University in Atlanta (Georgia).

Er zijn al eerder experimenten gedaan met olifanten en spiegels, maar die spiegels waren blijkbaar te klein. Ditmaal werd een enorme spiegel gebruikt en bovendien een stevig exemplaar. De olifanten konden de spiegel aanraken, erachter kijken en konden zich er zelfs aan schurken. „Door dit experiment wordt de olifant opgenomen in de kleine groep van elitedieren met een ver ontwikkeld sociaal leven en een hoge intelligentie”, aldus Frans de Waal, een van de medewerkers van Plotnik. De resultaten van het experiment in New York worden uitvoerig beschreven in het tijdschrift Proceedings van de National Academy of Sciences, de Amerikaanse academie van wetenschappen.