Uit onderzoek blijkt volgens een woordvoerder van Binnenlandse Zaken dat gemeenten hun taken het beste kunnen uitvoeren als zij minimaal tussen de 20.000 en 50.000 inwoners tellen. Remkes zei zondag in het tv–programma Buitenhof dat een nieuw kabinet kleinere gemeenten twee jaar de tijd moet gunnen om zelf te fuseren. Lukt ze dat niet, dan moet het Rijk ingrijpen.Momenteel telt Nederland bijna 460 gemeenten. Daarvan hebben er ruim tweehonderd minder dan 20.000 inwoners en circa 180 lokale overheden zitten tussen de 20.000 en 50.000 burgers.

De twee grootste partijen in de Tweede Kamer, CDA en PvdA, reageren verdeeld op de lijn van de VVD–minister. CDA–Kamerlid Liesbeth Spies is „absoluut tegen" het dwingen van kleine gemeenten tot fuseren. „Daar is geen reden toe", stelde zij. Volgens haar weten veel kleinere gemeenten „het bestuur juist dichter bij de burger weten te brengen."

Maar haar collega Fierens van de PvdA denkt dat in veel gevallen schaalvergroting beter is. „Bijvoorbeeld voor goede jeugdzorg heb je toch voldoende capaciteit en personeel nodig." Zij is dan ook blij met een stok achter de deur van twee jaar. „Ingrijpen is een groot woord als gemeenten niet fuseren, maar na twee jaar evalueren is heel goed."

Volgens Remkes is het bestuur in Nederland te versnipperd met onnodig veel overleg. Hij wees op de organisatie van de Randstad, waar verschillende provincies en gemeenten „elkaar van de straat houden door over dezelfde onderwerpen te vergaderen." Bovendien wil de minister graag af van de deelraden in Amsterdam en Rotterdam.

De bewindsman wil bij de vorming van een nieuw kabinet „spijkerharde" afspraken over de bestuurlijke indeling van ons land. Volgens Remkes moeten gemeenten de komende jaren meer taken uitvoeren, maar kunnen ze dat alleen aan door schaalvergroting.

„Het is in het belang van de dienstverlening aan mensen als het bestuur dichterbij de burger komt", stelde de minister. Hij noemde onder meer de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en het grotestedenbeleid als zaken die meer aan gemeenten overgelaten moeten worden. Als de deelraden in Amsterdam en Rotterdam worden afgeschaft, gaat dat volgens Remkes niet ten koste van de dienstverlening in buurten. In Den Haag is de dienstverlening in wijken, zonder deelgemeenten, ook dichtbij de burger.

Amsterdam houdt vooralsnog vast aan zijn veertien stadsdelen, hoewel het college van burgemeester en wethouders volgens een woordvoerster erkent dat het beter kan. „Met de stadsdelen staat het bestuur dicht bij de burger maar het kan slagvaardiger en efficiënter." De gemeente ondertekent in december een akkoord met de stadsdelen voor het verbeteren van de werkwijze.

Ook Rotterdam houdt zijn deelgemeenten tegen het licht. In december wil de stad meer duidelijkheid over het functioneren ervan. Vooralsnog blijven ze zeker deze collegeperiode bestaan, maakte een woordvoerster van de verantwoordelijk wethouder duidelijk.