De kiesraad van het Afrikaanse Zambia maakte maandag bekend dat Mwanawasa 43 procent van de stemmen in de wacht had gesleept. Zijn belangrijkste rivaal, Michael Sata, kreeg 30 procent en zakenman Haikanda Hichilima 25 procent.Sata kan moeilijk leven met de uitslag en beloofde de uitslag te zullen aanvechten. „Levy heeft een gestolen overwinning, maar het is voor ons slechts een tijdelijke nederlaag, omdat we zullen terugvechten”, liet Sata weten.

De populistische Sata (69) leek een goede kans te maken tegenover Mwanawasa (58). Groot was dan ook de frustratie bij zijn aanhangers toen hun man zondag bij tussentijdse uitslagen op de derde plaats achter Hichilima belandde. Een woedende menigte ging in de hoofdstad Lusaka de straat op om de resultaten aan te vechten. Sata eiste hertelling van de stemmen.

De Zambiaanse krant Times of Zambia liet dinsdag echter weten dat Sata de verkiezingsresultaten niet zal aanvechten wanneer de opperrechter ze geldig verklaart. Sata verzekerde in dat geval de eerste te zullen zijn die Mwanawasa zal feliciteren.

Hij riep het volk op de kalmte te bewaren. „Ik zal het land rondtrekken en het volk bedanken voor zijn keuze voor verdere onderontwikkeling en diepe armoede door mij te verwerpen bij de verkiezingen”, zei hij. De regering zal een moeilijke tijd krijgen, benadrukte hij.

Verkiezingswaarnemers van de Afrikaanse Unie en de Europese Unie oordeelden positief over het verloop van de verkiezingen en het ziet er niet naar uit dat de uitspraak van de opperrechter anders zal uitvallen.

De herkozen president Mwanawasa, die eerder een niet onverdienstelijk advocaat was, kwam in 2001 met nipte meerderheid aan de macht. Hij verving president Frederick Chiluba, die in 1990 via een democratisch proces aan de macht was gekomen, maar in de praktijk alle macht naar zich toetrok. Het land was vergeven van de corruptie.

Mwanawasa’s belangrijkste punt na zijn aantreden in 2001 was dan ook de bestrijding daarvan. Daarbij lagen met name Chiluba en zijn kliek onder vuur, hoewel Mwanawasa ook zelf tot de machthebbers behoorde. Hij was vanaf 1991 vicepresident en is door Chiluba naar voren geschoven als zijn opvolger.

De Zambiaanse economie is de laatste jaren aangetrokken, wat voornamelijk te danken is aan de forse prijsstijging van koper: het belangrijkste exportproduct van het 11 miljoen inwoners tellende land. Zambia profiteerde bovendien van het besluit van de G-8-top in Gleneagles vorig jaar om de schulden van een aantal arme landen kwijt te schelden. Mwanawasa gebruikte de extra gelden voor onderwijs en gezondheidszorg op het platteland.

De oppositie wees er tijdens de campagne op dat grote delen van het land echter niet in de toegenomen welvaart delen. Rond de 65 procent van de bevolking leeft van minder dan 1 dollar per dag, wat de Verenigde Naties aanhouden als indicatie van absolute armoede. Sata beloofde in zijn campagne de welvaart eerlijk te verdelen.

Mwanawasa zei dinsdag bij zijn aantreden geen ander doel voor ogen te hebben. Het volk heeft duidelijk gesproken, zo zei hij. „Zij willen een algehele verbetering van hun leven. We moeten de armoede bestrijden en vechten tegen alle verkeerde dingen die ons land aantasten.”