Slapen als F-16-piloot met neusmasker
HOOFDDORP - Overdag viel hij spontaan in slaap, ’s nachts stokte zijn ademhaling. Ben Becker lijdt aan het apneusyndroom. „Ik lig nu elke nacht als F-16-piloot met neusmasker te slapen.”
Vier op de vijf mensen snurken. Of ligt ’s nachts naast een partner die doorlopend zagende geluiden maakt. Uit onderzoek blijkt dat bijna een op de drie mensen boven de 40 jaar lijdt aan het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS).Bij deze aandoening klapt tijdens het snurken de keelholte volledig dicht, waardoor de ademhaling secondelang tot zelfs een minuut stopt. Behandeling is belangrijk. De aandoening kan leiden tot ernstige hartritmestoornissen, lichte tia’s en zelfs een hartstilstand. Apneupatiënten lopen grotere kans om ’voortijdig’ te overlijden.
De secretaris van de Nederlandse Vereniging SlaapApneu Patiënten (NVSAP) is al tien jaar zwaar apneupatiënt. „Mijn vrouw heeft het eens gepresteerd om met vrienden die bij ons op visite waren, stiekem de afspraak te maken dat zij op een gegeven moment niets meer zouden zeggen. Prompt viel ik ter plekke in slaap.”
Aanvankelijk had Becker helemaal niet in de gaten dat hij aan deze aandoening leed. „Mijn echtgenote ontdekte dat ik tijdens het slapen soms opeens stopte met ademhalen. Mijn reactie was: „Dat kan helemaal niet. Als je niet ademt, stik je.” Ze zei: „Als je niet oppast, doe je dat ook.”
Overdag viel Becker soms zomaar in slaap. Hij voelde er niets voor om naar de huisarts te gaan. Te lang bleef de inwoner van Hoofddorp met zijn problemen doorlopen. „Het gevolg was dat ik een ernstige burn-out heb opgelopen. Uiteindelijk ben ik in de WAO terechtgekomen.”
Onder dwang van zijn vrouw ging Becker naar de huisarts. „Op een gegeven moment viel ik met mijn kleinzoon van vier maanden op schoot in slaap. Toen was voor mijn vrouw de maat vol. Als je niet eens meer op je kleinzoon kunt passen, moet er wat gebeuren. Het wordt steeds erger.”
De oorzaak van de problemen zocht Becker niet in het apneusyndroom. „Voor mijn werk als financial controller bij een Amerikaans bedrijf was ik veel in het buitenland. Je denkt al snel dat de vermoeidheid daardoor wordt veroorzaakt. Je probeert overdag constant actief te blijven om niet in slaap te vallen.”
De arts was bekend met het apneusyndroom. „Hij had kort daarvoor een boer uit de polder behandeld die vaak op zijn tractor in slaap viel. Dat gebeurt gewoon. Ook vrachtwagenchauffeurs kunnen rustig achter het stuur in slaap vallen, omdat ze apneupatiënt zijn.” Het niet behandelen van het syndroom leidt tot oververmoeidheid, omdat patiënten niet meer aan hun diepe slaap toekomen.
Via de huisarts kwam Becker bij de kno-arts terecht. Een operatie aan gehemelte en huig leidde bij Becker alleen maar tot meer problemen. Een longarts deed vervolgens onderzoek en voerde een slaapregistratie uit. Sindsdien moet een neusmasker verlichting bieden. „’s Nachts ga ik als F-16-piloot met neusmasker op naar bed.”
Het masker onttrekt de lucht aan de slaapkamer en pompt deze gefilterd naar de neus. Door de constante invoer van lucht krijgt de patiënt geen gelegenheid een apneu te creëren. Eenvoudig is het niet. Patiënten hebben gemiddeld drie, vier maanden nodig om het hulpmiddel te accepteren. „Ik kon er maar niet aan wennen, zo’n hulpmiddel op je gezicht. Je moet slapen met masker op en met allemaal slangen eraan. Je voelt je toch een beetje een aapje in bed.”
Regelmatig gooide Becker het masker in zijn slaap van zich af. „Je moet ermee leren omgaan, je moet het leren accepteren. Bij mij heeft dat een halfjaar geduurd. Na verloop van tijd ontdek je mogelijkheden om weer in verschillende houdingen te slapen. Als je vervolgens merkt dat het vruchten afwerpt, je minder moe bent, je energie terugkrijgt, dan wil je dat ding wel op.”
Extra moeilijk is het onbegrip van de omgeving. „Er is nooit begrip voor. Ik heb het op alle mogelijk manieren uitgelegd aan iedereen.” Patiënten schamen zich vaak voor hun aandoening. „Veel mensen willen er niet over praten, verzwijgen het voor familie en vrienden. Dat leidt tot extra psychische druk.”
Ook in de medische wereld wordt het probleem volgens Becker onvoldoende onderkend, hoewel hij de laatste jaren een kentering zit. De vereniging blijft proberen het onderwerp bespreekbaar te maken. „Ik zeg altijd: Je hoeft je er niet voor te schamen. Apneu heb je nooit gepikt, dat heb je gewoon gekregen.”