De vertraging en extra kosten zijn een gevolg van nieuwe afspraken die verantwoordelijk wethouder Herrema en het Projectbureau Noord/Zuidlijn binnenkort ondertekenen met de aannemers en adviseurs van het omvangrijke metroproject. Volgens de gemeente moeten deze afspraken de financiële risico’s in de toekomst beperkt houden.De partijen hebben de hoofdlijnen van de contracten op papier en praten nog over details, zei Herrema in een reactie. Amsterdam accepteert de extra kosten en vertraging onder de voorwaarde dat de aannemers zich houden aan de nieuwe planning op straffe van een boete. Volgens de wethouder zijn een aantal mijlpalen aangegeven, inclusief de opleverdatum, waar de uitvoerende partijen zich aan moeten houden.

Keiharde garanties over de datum waarop de Noord–Zuidlijn definitief in gebruik kan worden genomen, durfde Herrema niet te geven. Ook kon hij niet uitsluiten dat de gemeente met deze afspraken nooit meer voor financiële verrassingen komt te staan. Hij denkt wel dat de grootste risico’s in het project beheersbaar worden gehouden. „We zitten nu op de helft en moesten als gemeente een slag slaan om de risico’s scherper te krijgen. Anders blijft de kraan druppelen en loop je zelfs kans dat hij uiteindelijk begint te lopen".

De grootste risico’s liggen in het midden van het traject, bij het Centraal Station en de stations in de binnenstad, maar ook bij de advieskosten en het vertragende effect op de aanleg van een busstation. De gemeente wil de extra kosten uitsmeren over vijftig jaar, zodat het niet volledig voor rekening van de begroting van 2007 komt. „Dat is heel normaal bij dit soort projecten", aldus Herrema.

Amsterdam maakte in maart bekend dat de metrolijn, die moet rijden tussen Amsterdam–Noord en de Zuidas, in 2012 gereed zou zijn en dat de kosten zouden uitkomen op iets meer dan 1,7 miljard euro. Door verschillende tegenvallers was dat al 7 procent meer dan de raming aan het begin van de bouw in 2002.

De gemeente kondigde eind juli aan in hoger beroep te gaan tegen een uitspraak van de rechtbank over de rijksbijdrage aan de lijn. Eerder die maand bepaalde de rechtbank dat Amsterdam geen recht heeft op extra compensatie door het rijk van de stijgende bouw– en loonkosten. Het rijk compenseert deze kosten volgens een vast percentage, maar dat is volgens de gemeente veel te laag. Hierdoor kunnen nog eens tientallen miljoenen euro’s bovenop de geraamde kosten komen.