Onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) trekken die conclusie uit analyses van eerder uit de oceaanbodem genomen monsters. Dat schrijven de onderzoekers, samen met Franse wetenschappers in het weekblad Science deze week.Het bewijs voor de Europese superrivier vonden de onderzoekers in een sedimentkern. Die is vanaf een Frans onderzoeksschip op 2 kilometer diepte geboord op een continentale helling waar het Kanaal overgaat in de Golf van Biskaje. In de omgeving van dat punt mondde de superrivier destijds uit in de Golf van Biskaje. De huidige Noordzeebodem tussen Engeland en Nederland lag toen, afgezien van de grote rivier, droog.

De onderzochte sedimentkern bevat lagen uit de laatste ijstijd. Het Europese continent lag toen voor een groot deel onder het ijs. De zeespiegel stond daardoor ongeveer 60 meter lager dan nu. Dat had grote invloed op de loop van alle grote West-Europese rivieren, zoals de Rijn en de Theems.

Onderzoekers Jaap Sinninghe Damsté en Stefan Schouten analyseerden twee soorten organische stoffen uit de sedimentkern. Een is afkomstig van op het land levende bodembacteriën, die door uitspoeling van de bodem via rivieren in zee terechtkwamen. De andere is afkomstig van in zee levende oerbacteriën. De verhouding van deze stoffen is een maat voor aanvoer van materiaal vanaf het land.

Volgens de onderzoekers is er in het eerste gedeelte van de laatste ijstijd meer materiaal vanaf het land afgevoerd naar de plaats waar de sedimentkern zich oorspronkelijk bevond. Dat wijst op de ligging van een superrivier, aldus de onderzoekers. In die periode werd het warmer en begonnen de ijskappen te smelten. Dat resulteerde in de vorming van grote hoeveelheden smeltwater, bodemerosie en afvoer van organisch materiaal via de Kanaalrivier naar de Golf van Biskaje.

Doordat de zeespiegel op het hoogtepunt van de laatste ijstijd zoveel lager was dan nu, lag de positie van de sedimentkern toen dicht bij de riviermonding. Maar in de jongere sedimentlagen troffen de onderzoekers nauwelijks nog organische stoffen van landbacteriën aan. Zij concluderen daaruit dat met het stijgen van het zeeniveau de riviermonding zich terugtrok door het Kanaal in de richting van de huidige Noordzee. Daardoor viel de rivierinvloed plotseling weg. Die overgang van superrivier naar zee heeft zich binnen een eeuw voltrokken, schatten de onderzoekers. Dat is volgens hen ongekend snel voor dat soort geologische processen.