Een debat over waarheid en vrijheid
AMERSFOORT - De voormannen van de Gereformeerde Bond (GB) in de Protestantse Kerk en van Op Goed Gerucht (OGG), een predikantenbeweging in de PKN, gingen woensdagavond met elkaar in debat. Dichter bij elkaar kwamen ze niet. Wel waren beiden het erover eens dat het vooral de Schriftvisie is die scheiding maakt.
Ds. G. D. Kamphuis, voorzitter van de Gereformeerde Bond en predikant van de hervormde gemeente in Amersfoort, en ds. J. G. Offringa, voorzitter van de beweging Op Goed Gerucht en predikant van de protestantse gemeente in Kesteren, openden de debatavond in de Amersfoortse Bergkerk, belegd door het Nederlands Dagblad, met een korte inleiding.Ds. Kamphuis legde sterk de nadruk op de waarheid, op de betrouwbaarheid van de Schrift en op het leven uit de belijdenis. Ds. Offringa noemde OGG „met een knipoog naar de rechtervleugel van de kerk” een beweging „tot verbreiding en verdediging van de vrijheid in de Protestantse Kerk.” „Dit betekent dat OGG niet zozeer een eenduidige theologische positie inneemt als wel een theologische houding of existentie vertegenwoordigt: een eigen manier van leven en werken, geloven en theologiseren.
Opvallend is daarbij dat onze predikanten echte liefhebbers zijn van de Schrift. Ze houden van zorgvuldige exegese, waarin recht wordt gedaan aan de veelkleurigheid en veelstemmigheid van de Bijbel. Dat zien ze verdwijnen als teksten plichtmatig worden uitgelegd binnen een vaststaand raamwerk, zoals dat van de belijdenisgeschriften”, aldus ds. Offringa.
Ds. Kamphuis noemde de theologie van OGG „te vaag, te vrijblijvend. De belijdenis waar we van houden, is de belijdenis van de kerk.” Later, in de discussie, maakte hij het nog persoonlijker toen hij ds. Offringa toevoegde: „Omdat het de belijdenis is van de kerk, is het ook jouw belijdenis.”
Volgens de predikant van de hervormde gemeente van Amersfoort wil de Gereformeerde Bond niet dwarsliggen in de kerk, maar wil ze delen „wat we zelf vol verwondering hebben gevonden.”
Prima, aldus ds. Offringa, maar waarom moet dat altijd eenrichtingsverkeer zijn? „Bespaar ons de pretentie als zou de Gereformeerde Bond de hoedster van de protestantse traditie zijn en als een van de weinigen in de kerk nog Schriftgetrouw theologiseren.” Dat ervaart OGG volgens ds. Offringa als „hooghartig.” „Alsof wij zondags uit Jip en Janneke lezen.”
Volgens hem moet de GB stoppen met de PKN te betrekken in achterhoedegevechten „die het imago van de kerk soms ernstig schaden. Met name als het gaat om de positie van vrouwen en homoseksuelen. En van een geheel andere orde: de al te zwarte pakken en veel te trage psalmen.”
Volgens ds. Kamphuis bedrijft OGG „pamflettheologie.” „Het is ons veel te veel een eendagsvlinder. Vandaag prachtig, morgen dood. Theologie is geen spel. Het gaat in de vragen van de theologie, van ons belijden, de verhouding tussen God en mens, de glorie, de eer van onze God.”
Beiden waren het erover eens dat de grote scheidslijn een verschillende visie op de Bijbel is. Ds. Offringa: „De Bijbel is voor mij een dode letter. De woorden uit de Bijbel worden pas in gesprek met de cultuur, met de mensen, levend woord. Daarom: geen belijdenis die knopen doorhakt, maar ruimte en vrijheid voor mensen om een eigen weg te zoeken.”
Ds. Kamphuis: „Hier haak ik dus af. Hier wordt zo’n grote waarde toegekend aan de cultuur. Ik wil terug naar de Schrift. Want die stelt de cultuur, ook die van vandaag, onder genadige maar scherpe kritiek. Die maakt mij duidelijk dat er tussen God en mens een diepe kloof is die overbrugd moet worden. En dan kom ik bij de verzoening, bij Christus. U zegt dat de letter een dode letter is. Maar Paulus zegt het anders. Die zegt: de letter doodt, maar de Geest maakt levend. Zoek die Geest toch dicht bij de Schrift.”
Op de vraag van een van de gespreksleiders of ds. Offringa blij was dat de hersteld hervormden de kerk verlaten hadden, antwoordde deze bevestigend. „Althans: als het gaat over de gang van zaken. Ik heb het dan niet over de inhoud. Ze hebben in het SoW-proces tien jaar lang tijd proberen te rekken en waren ondertussen al hun eigen kerkorde aan het schrijven. Dat heeft in veel gemeenten tot pijn geleid, dat hebben we ze erg kwalijk genomen.”
Ds. Kamphuis: „Dat zeg ik ds. Offringa niet na. Wij hebben als Gereformeerde Bond ontzettend veel pijn en verdriet ervaren over de scheuring. We zijn uiteindelijk een andere weg gegaan dan de hersteld hervormden. Maar het ging ons samen, in ons bezwaar tegen de fusie, om de belijdenis van de kerk. Om een belijdende kerk. Dat was geen tijdrekken.”
Een van de aanwezigen, een gemeentelid opgegroeid in een Gereformeerde Bondsgemeente, bevroeg ds. Kamphuis over het standpunt van de GB over homoseksualiteit. „Ik heb destijds de deur tussen mij en de Gereformeerde Bond dichtgetrokken omdat ik als homo niet meer uit de voeten kon met het standpunt van de Bond over homoseksualiteit. Komt het ooit nog goed tussen mij en de Bond?”
„Ik geloof in een God van wonderen, dus wat dat betreft kan het goedkomen tussen ons”, aldus de Amersfoortse predikant. „Ik ben trouwens blij dat we deze vraag hier zo, terwijl wel elkaar in het gezicht zien, kunnen bespreken. Maar ik kan niet anders zien dan dat de grondlijn in de Schrift de verhouding man-vrouw is. Dat is de orde van de schepping. En het is de relatie tussen man en vrouw die uiteindelijk ook symbool staat voor de relatie tussen Christus en de gemeente.”
Ds. Offringa: „Hier blijkt dus het belang van onze verschillende visie op de Schrift. Wanneer die niet verandert, kan de Gereformeerde Bond op dit punt niet wijken. Dat vind ik bijzonder jammer en ik schaam mij erover dat de kerk zolang homo’s heeft buitengesloten.”
„Ik kan de Schrift in deze kwestie niet anders lezen”, repliceerde ds. Kamphuis. „Het spreken van de Bijbel is hierin heel consistent. Dus willen wij tot elkaar komen, dan moet het hier ergens zijn.”