De Eemlandse Raden van Kerken vieren dit jubileum, verenigd in de Impulsgroep 1000. Dat meldt het maandblad Drieluik van de Amersfoortse kerkelijke gemeenten (hervormd, gereformeerd en evangelisch-luthers) die behoren tot de Protestantse Kerk in Nederland.Omstreeks 1006 -het precieze jaartal is niet bekend- werd het klooster Hohorst op de Heiligenberg in Leusden opgericht. Het ging om een houten gebouw dat door Ansfridus werd gebouwd om er in alle stilte te kunnen bidden. Zijn volgelingen lieten hem echter niet met rust, en zo ontstond een eerste klooster.

Leusden blijkt de religieuze bakermat van de regio Eemland. Al in 1132 stond er in deze plaats een kleine parochiekerk. Pas in de dertiende eeuw werden Amersfoort en Eembrugge afgesplitst. In Amersfoort had men toen alleen nog een zogenaamde hofkapel van de plaatselijke heer. Dit werd later de Sint-Joriskerk.

Op 13 maart 1579 werd in de Onze-Lieve-Vrouwekapel in Amersfoort de eerste echte protestantse eredienst gehouden nadat Jan van Nassau, de broer van Willem van Oranje, de rooms-katholieke stadsbestuurders gedwongen had de kant van de calvinisten te kiezen. Rutgerus Topander werd eind maart 1579 de eerste calvinistische predikant. De kerkdiensten werden op zon- en werkdagen gehouden in de OLV-kapel en de kapel van het Observantenklooster.

Al in 1572 beleefde Amersfoort een korte protestantse periode. Na een eerste beeldenstorm preekt ds. Arnoldus Novesianus in de kapel van het Observantenklooster en in de Sint-Joriskerk. Maar na twee maanden koos Amersfoort toch weer de zijde van de rooms-katholieken.

Oude Kerk 700 jaar
Op zondag 17 september is het zeven eeuwen geleden dat de Oude Kerk in Amsterdam door de bisschop van Utrecht werd ingewijd. Stichting de Oude Kerk te Amsterdam en de Oude Kerkgemeente hebben de handen ineengeslagen om dit te vieren. Zo zijn er zaterdag een vesper en een symposium en op zondag een kerkdienst.

De kerk is sinds 1306 vrijwel onafgebroken in gebruik geweest als kerkgebouw. Het gebouw, met zijn bijzondere gotische baksteenarchitectuur, heeft het grootste originele middeleeuwse houten tongewelf van Europa. In de kerk liggen vele duizenden mensen begraven.

Inmiddels is het gebouw ook een cultureel centrum, waar vooral veel concerten worden gegeven op de drie orgels die de kerk telt.

Nieuwe hervormde kerk Urk
In Urk wordt zaterdag de eerste paal geslagen voor het nieuwe gebouw van de hervormde gemeente van Urk. Dat gebeurt door de winnaar van een heipalenactie. Als bijdrage aan de kerkbouw konden leden een heipaal ’kopen’. De bijna honderd palen die te koop werden aangeboden, zijn vrijwel allemaal verkocht. Een van de kopers mag zaterdag de eerste paal slaan.

De huidige kerk De Ark, aan de Lange Dam, is te klein voor alle bezoekers, zo zegt K. Brouwer, voorzitter van het college van kerkrentmeesters. „We hebben zo’n 700 zitplaatsen. Vooral ’s ochtends is er te weinig ruimte. Daarom worden in het Kerkje aan de Zee ook diensten gehouden. Maar dat is een tijdelijke maatregel.”

Er waren eerst plannen om de gemeente te splitsen en een nieuwe kerk met 450 zitplaatsen te bouwen. Maar dat gaat niet door. „De gemeenteleden willen graag allemaal bij elkaar blijven kerken in één gebouw.”

In de nieuwe Polderwijk zal een bedehuis verrijzen met zo’n 1100 zitplaatsen. Bij de bouw wordt er rekening mee gehouden dat de kerk kan worden uitgebreid met een galerij voor nog eens 300 mensen.

De gemeenteleden hebben beslist dat de preekstoel meegaat naar de nieuwe kerk. De kansel heeft de vorm van de voorkant van een vissersboot.

Momenteel houdt zowel de hervormde gemeente als de hersteld hervormde gemeente kerkdiensten in De Ark. De hersteld hervormden hebben een voorlopig koopcontract getekend voor De Ark.

Wijkgemeente opent kerk
De hervormde wijkgemeente De Ark in Hendrik-Ido-Ambacht houdt zondag de eerste dienst in het nieuwe gebouw. Dan wordt onder andere de kanselbijbel binnengedragen. Donderdagavond is de officiële overdracht in het bijzijn van onder anderen kerkenraadsleden van de wijkgemeenten Elim en Dorp, vertegenwoordigingen van andere kerken en een afvaardiging van het gemeentebestuur van Hendrik-Ido-Ambacht.

Wijkgemeente De Ark ontstond zo’n veertig jaar geleden toen een groep mensen zich wilden verenigen, vertelt scriba J. van Dongen. Ze kreeg de naam wijkgemeente Centrum. Na op diverse plaatsen te hebben gekerkt, vonden de leden 21 jaar geleden onderdak in de eeuwenoude dorpskerk, die ze deelden met de wijkgemeente Dorp.

Al eerder waren er plannen om een eigen kerkgebouw te realiseren. Van Dongen: „Al zo’n dertig jaar geleden werden de eerste acties voor een nieuwe kerk gehouden.” Ongeveer tien jaar geleden werden de plannen concreter. De burgerlijke gemeente wilde wel meewerken aan de plannen voor een kerkgebouw in de nieuwe wijk De Volgerlanden.

De kerk is een modern gebouw dat wordt omgeven door water. De wijkgemeente praat zelf niet over een „kerk”, maar over een „pastoraal centrum”, waar de hele week activiteiten zijn. Elke zondag is er een dienst. „Mogelijk komt er in de toekomst een keer per maand een jeugddienst.”

De Ark heeft volgens Van Dongen 300 tot 400 actieve leden. Het bedehuis biedt plaats aan zo’n 250 mensen en wanneer ook de ontmoetingsruimte wordt gebruikt, zijn er 350 plaatsen. De bouw van de kerk duurde ongeveer een jaar.

voetnoot (u17( De rubriek Grondvlak is bedoeld voor nieuws vanuit plaatselijke gemeenten. Berichten die voor plaatsing in aanmerking komen, kunnen gemaild worden naar: grondvlak@refdag.nl. Post kan gestuurd worden naar: Reformatorisch Dagblad, t.a.v. kerkredactie, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.