„Iran schort uraniumverrijking op”
BERLIJN - De Europese onderhandelingen met Iran zijn „zeer serieus” en de Europese Unie zal zich er actief voor inzetten dat ze worden voortgezet om Teheran zover te krijgen dat het stopt met het verrijken van uranium. De Finse premier Matti Vanhanen, wiens land dit halfjaar het voorzitterschap van de EU bekleedt, heeft dit zondag in de wandelgangen van de Euro-Aziatische top in Helsinki gezegd.
EU-buitenlandcoördinator Javier Solana sprak dit weekeinde in Wenen met de Iraanse onderhandelaar Ali Larijani. Iran gaf daarin volgens diplomatieke kringen aan bereid te zijn het verrijken van uranium tijdelijk -een of twee maanden- te staken, mits niet de indruk wordt gewekt dat dit gebeurt onder dwang.De Iraanse ambassadeur bij het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) in Wenen, Ali Asghar Soltanieh, ontkende dit bericht zondagavond. Iran liet 31 augustus een ultimatum van de VN-Veiligheidsraad om met het verrijken te stoppen verstrijken.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergej Lavrov, heeft zondag gezegd dat er nog hoop is dat Iran het verrijken van uranium zal opschorten. In een vraaggesprek met het dagblad Vremja Novostei dat vandaag verschijnt zei Lavrov dat Iran de vermoedens over zijn bedoelingen moet wegnemen. „Minder bruuske bewegingen in de acties van Teheran” kunnen daarbij helpen.
Rusland heeft zijn nauwe banden met Teheran, vooral bij de productie van kernenergie, tevergeefs geprobeerd te gebruiken om de Iraanse leiders te overreden. Rusland heeft zich ook herhaaldelijk uitgesproken tegen sancties, maar liet onlangs doorschemeren ze wel te willen overwegen. „Wij zijn ervan overtuigd dat een situatie waarin het land verder geïsoleerd raakt niet in het belang van Iran zal zijn”, zei Lavrov.
Onderbreking van de verrijking zou volgens waarnemers mogelijk slechts een geste zijn tijdens verdere gesprekken tussen grote mogendheden en Iran over het Iraanse nucleaire programma. Vooral de Verenigde Staten stellen dat Iran uit is op kernwapens en het land zou de verrijking moeten staken. Deze eis is ook door andere mogendheden in de Veiligheidsraad gesteld.
Teheran heeft dat genegeerd, maar alleen Washington lijkt aan te dringen op wat minister van Buitenlandse Zaken Rice zondag „financiële sancties” noemde. Ze zei tegen de zender CNN dat de financiering van de Iraanse kernenergie zou kunnen worden geblokkeerd.
Solana zei zelf vandaag dat er vooruitgang is geboekt in de gesprekken met Larijani en dat misverstanden over de Iraanse nucleaire projecten uit de weg zijn geruimd.
Zaterdag maakte het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bekend dat de Iraanse president Mahmud Ahmadinejad een Amerikaans visum heeft aangevraagd om een bezoek te kunnen brengen aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties later deze maand.
De VS hebben nog geen beslissing genomen over de aanvraag. Washington en Teheran onderhouden al sinds 1979 geen diplomatieke betrekkingen meer, maar visumaanvragen van niet-bevriende staatshoofden en regeringsleiders voor het bijwonen van VN-bijeenkomsten worden doorgaans gehonoreerd.
Ahmadinejad zal waarschijnlijk naar de VS reizen vanuit Cuba, waar volgende week een top van arme landen wordt gehouden. Eerder deze week begon Ahmadinejads voorganger Mohammed Khatami aan een meerdaags bezoek aan de VS op persoonlijke titel. Khatami sloeg bij zij eerste optreden een verzoenende toon aan en riep de VS op tot een dialoog met Iran over het omstreden nucleaire programma van dat land en de politieke meningsverschillen met de VS.
De voormalige president van Iran beschouwt de Holocaust als „een historisch feit.” De hervormingsgezinde Khatami zei dit in een interview met het Amerikaanse tijdschrift Time, dat vrijdag is gepubliceerd.
Met zijn opmerking over de Holocaust maakte Khatami duidelijk dat hij niet de opvatting deelt van Mahmud Ahmadinejad, de huidige president van Iran. Ahmadinejad veroorzaakte vorig jaar internationaal veel opschudding door de Holocaust als „een mythe” te bestempelen.
Khatami zei tegen Time dat hij persoonlijk niet denkt dat Ahmadinejad het bestaan van de Holocaust ontkende. Verder zei Khatami dat de massavernietiging van de Joden in de Tweede Wereldoorlog geen excuus kan zijn om de Palestijnse rechten te onderdrukken.
Khatami sprak met Time ook over de gijzelingskwestie uit 1979. Radicale Iraanse studenten namen toen bezit van de Amerikaanse ambassade in Teheran. De actievoerders hielden daarna 52 Amerikanen 444 dagen in gijzeling. „Ik betreur de gijzelingscrisis”, aldus Khatami. „Maar het was een revolutionaire reactie op een halve eeuw waarin de Verenigde Staten Iran in gijzeling hielden.”