Argentinië stap verder in zelfreinigingsproces
APELDOORN - Een Argentijnse federale rechter heeft dinsdag bepaald dat de amnestie die in 1990 werd verleend aan ex-dictator Jorge Rafael Videla, in strijd is met de grondwet. Pas nu begint Argentinië de zwarte bladzijde van het militaire regime (1976-1983) echt te verwerken.
Volgens het oordeel van rechter Norberto Oyarbide moet de amnestie worden opgeheven en kan de nu 81 jaar oude ex-juntaleider Videla alsnog worden vervolgd voor misdaden die zijn begaan tijdens de dictatuur (1976-1983).Videla’s advocaten zullen natuurlijk beroep tegen de uitspraak aantekenen. Het laatste woord is uiteindelijk aan het Argentijnse hooggerechtshof. Videla zelf leeft feitelijk sinds juni 1998 in huisarrest op Cabildo 639, in de wijk Belgrano in Buenos Aires.
De amnestie werd destijds, in 1990, verleend door toenmalig president Carlos Menem. Huidig president Nestor Kirchner steunt echter de families van de slachtoffers van de Vuile Oorlog in hun strijd voor gerechtigheid. De Vuile Oorlog heeft volgens mensenrechtengroepen bijna 30.000 mensen het leven gekost. Nog eens duizenden Argentijnen ontvluchtten tijdens de militaire dictatuur in de jaren zeventig hun land.
tussenkop (u16(Kirchner
Kirchner vond het als een van zijn eerste beleidsdaden zijn plicht de militaire leiding te laten weten dat die zich moest terugtrekken uit het publieke domein, omdat ze te zeer beschadigd was door de rol in de militaire dictatuur tussen 1976 en 1983. Ook was de president er voorstander van om rechtzaken te heropenen tegen de verantwoordelijken voor de misdaden tegen de mensenrechten die tijdens de dictatuur werden begaan. In het hooggerechtshof verving hij de rechters die van corruptie werden beschuldigd.
De uitspraak dat de amnestie van Videla strijdt met de wet, is weer een stap verder in het proces van zelfreinigend vermogen dat zich in Argentinië voltrekt. Videla is niet de enige wiens amnestie werd opgeheven. Rechter Oyarbide hief maandag al de amnestieregelingen op voor twee leden van Videla’s junta, ex-minister van Economische Zaken José Alfredo Martinez de Hoz en ex-minister van Binnenlandse Zaken, generaal b.d. Albano Harguindeguy.
Het geheel maakt deel uit van een ontwikkeling waarin de Argentijnse staat bijvoorbeeld ook bezig is de slachtoffers van ballingen te compenseren, zoals eerder al gebeurde met voormalige politieke gevangen, verwanten van verdwenen gevangenen en Argentijnen die als kind werden ontvoerd.
Een commissie in de Argentijnse Kamer van Volksvertegenwoordigers heeft recent een conceptwet goedgekeurd over herstelbetalingen aan Argentijnen die als gevolg van de dictatuur in ballingschap gingen. De afgevaardigden verwachten dat het initiatief, dat een jaar geleden werd goedgekeurd door de Senaat, voor het einde van dit jaar in een definitieve wet kan worden vertaald.
tussenkop (u16(Hof
Het Argentijnse hooggerechtshof heeft al verschillende uitspraken gedaan die in de richting gaan van een gelijke behandeling van voormalige politieke gevangenen en ballingen. Er worden maatregelen getroffen die ervoor zorgen dat herstelbetalingen geen slachtoffers van de mensenrechtenschendingen tijdens de dictatuur uitsluiten.
Al sinds het midden van de jaren negentig kregen duizenden verwanten van verdwenen Argentijnen en voormalige politieke gevangenen een schadevergoeding. In 2004 besloot het Mensenrechtensecretariaat om ook jongeren die geboren werden tijdens detentie van hun moeder of die ontvoerd werden bij arrestatie van hun ouders, compensatie te verlenen.
De jongste uitspraak rond Videla heeft indirect gevolgen voor de vader van prinses Máxima. Tegen Jorge Zorreguieta, is tweeënhalf jaar geleden door het openbaar ministerie een officieel strafrechterlijk onderzoek ingeleid wegens de ontvoering en verdwijning van Marta Sierra. Marta was werkzaam bij de INTA (kantoren van het ministerie van Landbouw).
Na de staatsgreep van Videla op 24 maart 1976 werd Zorreguieta onderminister van Landbouw. Vanaf maart 1979 tot maart 1981 was hij minister van Landbouw en Veeteelt. Het onderzoek loopt nog steeds en het net om mogelijke daders en medeplichtigen -al blijven die ontkennen- is zich langzaam aan het sluiten.