Ruim 25 jaar na zijn dood krijgt Cornelis Verolme (1900-1981) een overzichtstentoonstelling in het Rotterdamse Havenmuseum. Het deze week geopende Verolmepaviljoen is in zijn geheel gewijd aan de grootste scheepsbouwers van Nederland.Verolme had op zijn top wereldwijd zes scheepswerven en 11.000 medewerkers in dienst. Hij ging ten onder aan zijn eigen grootheidswaanzin. In de jaren ’80 was zijn rol uitgespeeld.

Volgens het Havenmuseum was Verolme een van de belangrijkste vernieuwers van de Nederlandse scheepsbouw. De tentoonstelling laat de havenontwikkelingen van het begin van de industrialisatie tot aan de start van de automatisering zien.

Cornelis Verolme werd geboren in Nieuwe-Tonge. Hij was de zevende zoon van een boerengezin.

Hij werd opgeleid tot smid en bankwerker aan de ambachtsschool te Middelharnis. Later haalde hij via avondcursussen een mts-diploma. Op zijn negentiende werd hij tekenaar-constructeur bij de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij NV (RDM).

In 1928 kwam Verolme in dienst van Stork in Hengelo, waar hij scheepsmachines construeerde en inbouwde. Hij bouwde contacten op met scheepswerven in binnen- en buitenland. Na de Tweede Wereldoorlog zat hij vol plannen voor een nieuwe opzet van het bedrijf, maar door meningsverschillen tussen de directie van Stork en Verolme kwam het tot een conflict. Verolme besloot ontslag te nemen en voor zichzelf te beginnen.

In 1946 startte hij in Hengelo een nieuwe onderneming: Scheepsinstallatiebedrijf Nederland. Een jaar later verhuisde hij het bedrijf naar Rotterdam. De eerste werkplaats was een gebouw van 18 bij 10 meter aan de Nieuwe Maas bij IJsselmonde, waar hij begon met het maken van installaties voor binnenschepen. Later ging hij ook motoren in zeeschepen inbouwen.

Door het oorlogsgeweld was er in die tijd een tekort aan scheepsruimte. Verolme verdiende veel geld met het opkopen en reviseren van motoren die uit gezonken schepen kwamen of door brand waren beschadigd.

In de eerste helft van de jaren ’50 koopt Verolme werven in Alblasserdam en Heusden en in 1956 wordt de eerste paal geslagen voor de werf in de Botlek, die zal uitgroeien tot de grootste en modernste van Europa.

Het adagium van Verolme is: groot, groter, grootst en het tonnage van zijn schepen loopt op van 10.000 naar 30.000 ton. Maar bij Verolme moet het altijd groter. Hij voorziet dat er vraag zal ontstaan naar schepen van 100.000 en zelfs 250.000 ton. In de Botlek wil hij een enorm dok bouwen waar hij supertankers kan maken. Na enkele jaren heeft Verolme 80 procent van de Nederlandse scheepsbouw in handen.

In de jaren ’60 kwam de klad in de Nederlandse scheepsnieuwbouw. Een regeringscommissie adviseerde in 1966 om de scheepswerven meer te laten samenwerken om een betere internationale concurrentiepositie te verwerven.

In januari 1970 moest Verolme accepteren dat de Verolme Verenigde Scheepswerven NV met de Rijn-Schelde Machinefabrieken en Scheepswerven NV fuseerde tot Rijn-Schelde-Verolme Machinefabrieken en Scheepswerven NV (RSV) en dat hij zijn positie als president-directeur verloor.

In 1983 ging RSV failliet ondanks de 2,7 miljard gulden overheidssteun die het concern in de loop der jaren ontving. Oorzaken van de teloorgang waren onder meer de oliecrisis in 1973, waardoor de vraag naar olietankers wegviel, het gebrek aan samenhang tussen de bedrijven die gedwongen waren te fuseren, een structurele overcapaciteit, gecombineerd met ongefundeerd optimisme en de politieke onwil om ontslagen te laten vallen bij niet-renderende bedrijven.

Het debâcle leidde uiteindelijk in 1983 tot een parlementaire enquête.

voetnoot (u17(De tentoonstelling is te zien in het Havenmuseum aan de Leuvehaven in Rotterdam. Dagelijks (behalve maandag) geopend van 10.00 tot 17.00 uur. Toegang gratis.