Prof. Jonker: profeet die niet rekende op eer in eigen land
STELLENBOSCH - Prof. dr. W. D. Jonker (77), die vrijdag in het Zuid-Afrikaanse Stellenbosch naar zijn laatste rustplaats is gebracht, was in zijn land een van de meest invloedrijke theologen.
Willie Jonker was geen antiapartheidstheoloog in de stijl van Allan Boesak of zelfs Beyers Naudé. Toch verwekte hij in 1990 grote opschudding toen hij in Rustenburg persoonlijk én namens de Nederduitse Gereformeerde Kerk én namens het hele Afrikaanse volk om vergeving vroeg voor het leed dat de apartheid had veroorzaakt. Eigenlijk was dat ironisch, want prof. Jonker moest juist jarenlang zelf scherpe persoonlijke kritiek ondergaan vanwege zijn aanhoudende theologisch gefundeerde bezwaren tegen apartheid.Veel eerder nog, in 1968, ging hij in op een verzoek om docent te worden aan de theologische opleiding van de Gereformeerde Kerken in Kampen. Daardoor zou hij ontsnappen aan de grote druk waaronder hij toen al stond en die zijn gezondheid schade deed. Maar drie jaar later ontving hij alweer een beroep van de theologische school van de NG-Kerk in Stellenbosch en keerde hij toch weer terug naar Zuid-Afrika. Daar was hij hoogleraar, tot zijn pensionering in 1992.
Door zijn werk in Stellenbosch heeft hij dagelijks invloed gehad op honderden toekomstige predikanten van de NG-Kerk. Door zijn schrijfwerk, prediking en bijdragen aan synodale commissies reikte zijn invloed echter veel verder.
Prof. Jonker, die in Nederland promoveerde, stond vooral bekend als dogmaticus. Maar als veelzijdig theoloog leverde hij ook belangrijke bijdragen op het gebied van kerkrecht, kerkgeschiedenis en pastorale theologie.
Naast tal van andere eerbewijzen zijn hem diverse eredoctoraten toegekend. Onder meer door de Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys, die een nauwe band heeft met de meer behoudende Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika.
Als zoon van het harde West-Transvaalse platteland wist prof. Jonker van jongs af dat hij predikant moest worden. Trouwens, reeds als jongen had hij al wel ’gepreekt’. Dat hij echter een profeet zou worden die ook in zijn eigen land zou worden geëerd, had hij nooit verwacht.
In zijn autobiografisch getinte boek ”Selfs die kerk kan verander” heeft hij zijn levenswerk op boeiende wijze beschreven. Dat is zowel zakelijk als deerniswekkend. Eerlijk, maar mild. Het getuigt van ware bescheidenheid die geen valse bescheidenheid nodig had.
Prof. dr. J. D. Froneman is hoogleraar journalistiek aan de Potchefstroomse Universiteit in Zuid-Afrika.
