Koningin Elizabeth, die formeel aan het hoofd staat van de Anglicaanse Kerk, heeft de keuze voor Williams bekrachtigd. Williams, nu nog aartsbisschop van Wales, is de eerste aartsbisschop van Canterbury die niet uit Engeland komt. Hij staat bekend als een voorstander van vrouwelijke bisschoppen en de wijding van homoseksuele priesters.

De nieuwe aartsbisschop gaat een kerk leiden die in Groot-Brittannië kampt met drastisch afnemend kerkbezoek. Internationaal verenigt zij zeer uiteenlopende opvattingen over onder meer vrouwelijke priesters en homoseksualiteit in zich.

Williams heeft het nieuws van zijn benoeming met „respect en dankbaarheid” vernomen, zei hij dinsdag tijdens een persconferentie. „Een enorm vertrouwen is in mijn handen gelegd.” Hij prees zijn voorganger Carey voor diens inspanningen voor „eenheid en begrip in de anglicaanse gemeenschap.”

Williams staat volgens vertrouwelingen niet afwijzend tegenover een kerkelijk huwelijk van prins Charles en Camilla Parker Bowles, die beiden een echtscheiding achter de rug hebben. Ook zou hij de banden van de Anglicaanse Kerk met de staat willen doorsnijden.

De 104e aartsbisschop van Canterbury was op 36-jarige leeftijd de jongste hoogleraar theologie die de universiteit van Oxford ooit had gehad. Williams staat ook bekend om zijn ongezouten politieke uitspraken. Hij heeft meermalen forse kritiek geuit op de regering van premier Blair. De invasie in Afghanistan na de aanslagen in New York en Washington noemde hij „moreel besmet.” Een eventuele inval van de Verenigde Staten in Irak is volgens hem „immoreel en illegaal.” Blairs Labour-partij moet naar zijn mening meer moed en initiatief tonen om gelijkheid in de Britse samenleving te bevorderen.

De reacties op zijn benoeming zijn overwegend positief. De loftrompet wordt gestoken over zijn intelligentie, zijn diplomatieke optreden, zijn sociale bewogenheid. De kardinaal van de Rooms-Katholieke Kerk in Engeland, Murphy O’Connor, noemde de nieuwe aartsbisschop een „theoloog van formaat” en een „man van diepe spiritualiteit.” Hij zag uit naar een hartelijke samenwerking, zoals hij die reeds praktiseerde met Carey.

Williams visie op rechten van homoseksuelen wordt beslist niet door iedereen binnen de kerk gedeeld. Ds. Richard Kirker, algemeen secretaris van een christelijke vereniging van lesbischen en homoseksuelen in de Anglicaanse Kerk, is blij met de benoeming. „Lesbische en homoseksuele anglicanen weten nu dat zij een werkelijke vriend op de synode hebben. Onder zijn leiderschap zal de homofobie uitgedaagd worden en intolerantie uitgeroeid worden.” Maar Frank Naggs, lid van een conservatieve evangelische groep op de synode, zegt in een reactie dat er „fundamentele zorgen” zijn over Williams’ standpunt inzake homoseksualiteit en vrouwelijke priesters.

De behoudende organisatie Church Society in de Anglicaanse Kerk heeft eerder deze maand al een brief geschreven aan de Britse premier Tony Blair waarin zij protesteerde tegen een mogelijke benoeming van Williams. Algemeen secretaris ds. David Phillips noemt de benoeming een „ernstige fout”, zowel voor de Church of England als voor de anglicaanse gemeenschap over de hele wereld. Zijn grief is onder meer dat Williams bekendstaat als een overtuigd pleitbezorger van de wijding van vrouwelijke bisschoppen. „Zijn benoeming zal voor ons en voor vele anderen verdere onenigheid binnen de gevestigde kerk brengen”, verwacht ds. Phillips.