In zijn jaarlijkse rapportage concludeert de Nationale Zorgraad (National Council of Welfare, NCW) dat de meeste mensen die van een uitkering afhankelijk zijn ver onder de armoedegrens leven. De raad benadrukt dat de voortschrijdende uitholling van de sociale zorg de ontplooiingsmogelijkheden kort van zeker een half miljoen kinderen.NCW-voorzitter John Murphy noemt de huidige situatie „beschamend en onhoudbaar.” Hij pleit voor een hernieuwde federale aanpak van de thans over de provincies versnipperde armoedebestrijding. „Sinds de nationale overheid in 1996 de uitvoering van de sociale zorg overdroeg aan de provinciale overheden hebben uitkeringsgerechtigden tot aan 50 procent van hun koopkracht moeten inleveren”, aldus Murphy.

Het is opmerkelijk dat de bezuinigingen in de zorgsector plaatsvinden op een moment dat het Canada economisch voor de wind gaat. Zelden zat de staat zo goed bij kas als nu het geval is. De federale overheid maakt met regelmaat melding van forse begrotingsoverschotten en fiscale meevallers. Ook de meeste provinciale overheden noteren zwarte cijfers.

Niet zonder gevoel voor ironie merkt de Zorgraad in zijn rapport op dat juist in Canada’s meest welvarende provincie, het olierijke Alberta, de uitkering het laagst zijn. Een alleenstaande ouder met één minderjarig kind maar zonder werk moet in Alberta zien rond te komen van amper 700 euro per maand, wat nog niet de helft vertegenwoordigt van het bedrag dat nodig is om de provinciale armoedegrens te evenaren.

Volgens Ralph Klein, premier van Alberta, slaat de Zorgraad met zijn kritiek evenwel de plank mis. „In de sociale zorg leggen wij het accent op het vinden van werk. Onze provincie kent een schrijnend tekort aan arbeidskrachten. Werkwillenden kunnen hier binnen een etmaal aan de slag. Maar voor mensen die niet willen werken, hebben wij weinig geduld of begrip. Zij kunnen beter elders de hand ophouden”, aldus de provinciale regeringsleider in een reactie op vragen van de oppositie in het provinciale parlement.

Maar Alberta’s minister voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Mike Cardinal, gaf even later enigszins schoorvoetend toe dat „een herziening” van het uitkeringspeil voor arbeidsongeschiktheid wellicht geen kwaad kan.

Elders in Canada vergaat het uitkeringsgerechtigden niet veel beter. In de provincie New Brunswick -in het oosten van Canada- toucheert een alleenstaande werkloze slechts zo’n krappe 200 euro per maand. „Met zo’n bescheiden bedrag kan geen mens in dit land rondkomen. Het brengt mensen alleen maar dieper in de problemen”, stelt directrice Sherrie Tingley van de Nationale Armoedebestrijdingsorganisatie.

In de grote steden kunnen gaarkeukens de vraag amper aan. „Je hoeft maar even op straat te lopen om te merken dat er in het welvarende hedendaagse Canada nu bedelaars zijn, iets dat tot voor kort gewoon niet bestond. Zelfs kleine kinderen houden hun hand op of staan in de rij voor een warme maaltijd die zij thuis niet kunnen krijgen”, aldus Sherrie Tingley, die dergelijke taferelen „on-Canadees” noemt.

De bescheiden herziening van het zorgstelsel waartoe de federale regering van de conservatieve premier Stephen Harper recent besloot, biedt volgens de Zorgraad nauwelijks soelaas. Zo komt de verhoging van de kinderbijslag met 70 euro per maand vooral ten goede aan meer welgestelde ouders. Sommige provinciale overheden brengen deze meevaller weer in mindering op hun uitkeringen. Ook de verlaging van de federale omzetbelasting van 7 naar 6 procent is geen extraatje voor uitkeringsgerechtigden, die van oudsher reeds een deel van hun BTW kunnen terugvorderen.

Canada’s Nationale Zorgraad had daarentegen wel lof voor de provincies Quebec en Newfoundland, waar de verschillende uitkeringsinstanties nauw met elkaar samenwerken om hulpbehoevenden een totaalpakket aan zorg te leveren dat hen in staat stelt problemen snel te boven te komen. Deze provincies investeren in de zorg en zien daar ook het resultaat van. Absolute armoede is welhaast uitgebannen en de meeste uitkeringsgerechtigden hebben zicht op een toekomst waarin zij op de eigen benen kunnen staan.

De gedachte dat het uitknijpen van hulpbehoeftige mensen hen aanmoedigt tot het vinden van werk is volgens Sherrie Tingley „simplistisch, kortzichtig, onjuist en in strijd met de tradities en idealen van ons land.”