Dat meer vormen van reizen trombosegevaar opleveren, blijkt uit een studie van onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), die dinsdag verscheen in het internettijdschrift PLoS Medicine. Ze deden onderzoek onder bijna 2000 patiënten die voor de eerste keer een trombose kregen. Van deze groep hadden er 233 langer dan vier uur gereisd in de acht weken voordat de trombose zich voordeed.De onderzoekers vonden groepen mensen die een nog grotere kans op trombose hebben bij lange reizen. Vrouwen die de pil slikken, lopen in auto, bus of trein twintig keer zo veel risico. In een vliegtuig is voor hen de kans nog hoger.

Reizigers die kampen met ernstig overgewicht (obesitas) lopen bij langdurige reizen over land een bijna tien keer zo hoog risico, maar bij vliegreizen werd dat effect niet gevonden, blijkt uit de gegevens van de onderzoekers.

Een in Leiden ontdekte genetische aanleg voor klonteren van bloed bleek ook een verhoogde kans op te leveren, zowel in het vliegtuig (dertienmaal) als in de andere vervoersmiddelen (achtmaal).

Het Leids onderzoek wijst ook uit dat reizigers met een afwijkende lengte in vervoermiddelen mogelijk een verhoogde kans op trombose hebben. De onderzoekers tekenen hierbij aan dat de aantallen grote of kleine mensen te klein waren om harde conclusies te trekken. Maar ze stellen dat de bevindingen wel aansluiten bij de veronderstelling dat lange mensen gevaar lopen, omdat ze in vervoermiddelen een onnatuurlijke houding aan moeten nemen.

Kleine reizigers kunnen niet met hun voeten bij de grond, waardoor bepaalde bloedvaten in het nauw zouden komen. Dit verklaart ook dat korte mensen alleen in het vliegtuig meer gevaar lopen op trombose: vliegtuigstoelen zijn hoger en minder goed instelbaar dan autostoelen.

De onderzoekers zijn vooral geneigd de verhoogde kans op trombose toe te schrijven aan langdurig stilzitten. Maar een extra factor bij vliegreizen -zoals drukschommelingen- kunnen ze niet uitsluiten, omdat bij sommige risicogroepen de kans op een bloedstolling in de lucht hoger is. Ander Leids onderzoek wijst bovendien uit dat acht uur vliegen gevaarlijker is dan acht uur in de bioscoop zitten.

Passagiers met een verhoogd risico zouden medicijnen kunnen nemen die de kans op stolsels verminderen en tijdens een reis oefeningen kunnen doen, suggereren de onderzoekers. Tijdens een vlieg- of busreis is het aan te bevelen van tijd tot tijd de benen te strekken in het gangpad en de voeten zittend op en neer te bewegen. Daardoor spannen de kuitspieren aan waardoor het bloed beter terugstroomt uit de benen naar het hart. Een betere bloeddoorstroming bemoeilijkt de vorming van inwendige bloedstolsels. Wie met eigen vervoer reist, kan het beste regelmatig tussenstops inlassen om de benen te strekken.

In vervolgonderzoek naar de gevaren van reizen, gaan de onderzoekers nog bekijken of andere zaken van invloed zijn op de kans op trombose, zoals drank, slaappillen of het verschil tussen eerste en tweede klas.