„Nu begint het spannende gedeelte voor de wetenschap”, aldus Arts, die de wetenschappelijke schatkamer blootlegde. Behalve archeologen houden ook medische wetenschappers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) zich met de opgravingen bezig. Mogelijk kunnen de eeuwenoude skeletten helpen in de strijd tegen aids en andere ziektes.„De mooiste archeologische hangplek van Nederland”, zo noemt Arts de opgraving onder het Catharinaplein. Vanaf maart 2005 is hij samen met zijn archeologenteam en vrijwilligers zes dagen per week bezig geweest om de oude begraafplaats van de Catharinakerk bloot te leggen. „We hebben nu een staalkaart opgegraven van de Eindhovense bevolking tussen 1225 en 1860”, legt Arts uit, die onderzoek doet naar de verwantschappen tussen de verschillende skeletten.

Het begon allemaal in de zomer van 2002 toen Arts een middeleeuwse begraafplaats ontdekte tijdens een proefopgraving naar de fundamenten van de in 1860 afgebroken oude Catharinakerk op het Catharinaplein. Daarbij werden de resten van een kind blootgelegd.

Aan de hand van het skelet kon geen geslacht worden bepaald, maar na DNA-onderzoek bleek het om een jongetje te gaan. Behalve het geslacht leverde het DNA-onderzoek nog iets bijzonders op. Er bleek nog zeldzaam middeleeuws DNA aanwezig. „Door de wisselingen in het grondwaterpeil spoelt het DNA-materiaal weg dat we graag willen behouden. In Eindhoven is de grond droog en is het begeerde DNA bewaard gebleven”, verduidelijkt de stadsarcheoloog.

Vanaf dat moment ging het snel. Na de ontdekking van het zeldzame DNA meldde zich een onderzoeksteam van het LUMC onder leiding van DNA-deskundige Peter de Knijf.

De Leidse onderzoekers hopen met de opgraving uitsluitsel te krijgen waarom een deel van de met hiv besmette West-Europeanen geen aids krijgt. Een antwoord hierop ligt mogelijk in de pestepidemieën die Europa in en kort na de middeleeuwen troffen. De onderzoekers denken dat de overlevenden van die epidemieën resistentie hebben opgebouwd die ook het aidsvirus weerstaat.

„Het zal nog vier tot vijf jaar duren voordat alle resultaten bekend zijn”, is de verwachting van Arts over het medisch onderzoek. Hijzelf zal zich de komende tijd bezighouden met het schoonmaken en inventariseren van de duizenden archeologische vondsten die met de skeletten mee uit de grond zijn gekomen.

In november verschijnt een eerste boek over de opgravingen in Eindhoven.