De VS kwamen donderdag op het laatste moment met het voorstel om meer staalproducten uit de EU vrij te stellen. De vrijstelling voor 420.000 ton hoogwaardig Europees staal komt neer op ongeveer 25 procent extra export naar de VS vanuit EU-lidstaten zonder hogere heffingen.

Wel wil de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, dat de Amerikaanse regering nog meer staal vrijstelt van heffingen. Anders zullen de EU-ministers van Buitenlandse Zaken op 30 september een besluit moeten nemen over handelssancties tegen de VS ter waarde van 362 miljoen euro per jaar.

De regering-Bush besloot in maart om extra hoge handelsheffingen op te leggen voor staalexporten vanuit de EU, ter waarde van ruim 2,3 miljoen euro. Bush wil daarmee de kwakkelende en verouderde Amerikaanse staalindustrie beschermen.

Vooral bedrijven als Corus zouden lijden onder de maatregel, omdat zij veel hoogwaardig staal naar Amerika exporteren. Vooral de vestiging in IJmuiden levert veel van dergelijk staal. Volgens de hoogste ambtenaar op het gebied van buitenlandse handel van de Europese Commissie lijdt echter de Amerikaanse verwerkende industrie zelf sterk onder de maatregel.

De VS-staalbedrijven kunnen weinig hoogwaardig staal produceren. Voor sommige verwerkende bedrijven in de VS, zoals de auto-industrie en producenten van batterijen die daar speciaal staal voor gebruiken, zijn de staalprijzen met 80 procent gestegen. Een commissiewoordvoerder sprak over het „schieten in de eigen voet van de VS”.

Europees handelscommissaris Lamy heeft protest aangetekend tegen de Amerikaanse maatregelen bij de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in Genève. De uitspraak in die zaak volgt pas augustus volgend jaar.

In de tussentijd zou de EU de VS mogen treffen met extra handelsheffingen op onder meer spijkerbroeken en sinaasappelsap ter waarde van 362 miljoen euro. Daarbij gaat het vooral om producten uit staten die voor Bush van groot belang zijn bij tussentijdse verkiezingen, komend najaar.

Nu de VS langzaam maar zeker meer Europees staal willen vrijstellen van de hogere importtarieven, wil Lamy de Amerikanen niet voor het hoofd stoten door nu al tegenmaatregelen te nemen. De lidstaten steunden deze aanpak vrijdag.

Voor het Brits/Nederlandse staalconcern Corus maakt het besluit weinig uit. „Of de EU tegenmaatregelen neemt, is voor ons niet interessant. Ons belang is dat de VS de maatregelen versoepelt, meer dan nu het geval is.” Volgens de zegsman wordt er via de Britse en de Nederlandse regering continue druk uitgeoefend op de VS meer staal vrij te stellen van de importheffingen.