Rita en Harry Kleyn wonen het grootste deel van hun leven in West-Australië - om precies te zijn in de stad Perth. In de jaren ’50 van de vorige eeuw verhuisden ze met hun ouders vanuit Nederland mee naar Australië. Zo af en toe komen ze naar Nederland voor familiebezoek. Deze zomer maakten ze enkele weken mee hoe Nederlanders in de hitte zaten te puffen.Het viel Harry Kleyn (50) ook deze keer weer op hoe slecht Nederlanders zijn voorbereid op zomerse hitte. „Kijk alleen al naar de ramen in de woningen. Die staan nergens wijd open, zijn ook niet slim tegenover elkaar geplaatst zodat het goed kan doorwaaien en: ze zijn ook nog eens klein. Waar jullie het hele jaar mee bezig zijn is je beschermen tegen kou; zodra het een keer echt warm wordt, zijn jullie nergens op voorbereid. Wij Australiërs zijn juist altijd bezig met ons te wapenen tegen de hitte. Dankzij de faciliteiten en maatregelen tijdens hete zomers maken wij van die hoge temperaturen helemaal geen probleem meer.”

Op dit moment is het winter in Australië; de zomer duurt er van december tot maart, met januari en februari als de heetste maanden. Overigens is Perth zeker niet de heetste locatie in Australië. „Echt extreme temperaturen vind je meer in het binnenland en verder noordwaarts.” Toch kent ook Perth tijdens de zomer altijd wel enkele hittegolven van vier à vijf dagen, waarbij de temperatuur tussen de 38 en 42 graden ligt, zegt Kleyn. De overige weken schommelt de temperatuur dan tussen de 32 en de 36 graden.

Toch is het niet zo dat Australiërs opzien tegen die jaarlijks terugkerende hitteperiode - integendeel. „De meesten kijken juist uit naar de zomer. Ze genieten van buiten sporten, van het strandleven en natuurlijk van het barbecuen. Mijn vrouw en ik geven de voorkeur aan de winter, omdat die lekker mild is.”

In tegenstelling tot hun leeftijdsgenoten in Nederland, hebben ouderen in Australië door de bank genomen evenmin moeite met de zomerse warmte. Kleyn hoort daar in ieder geval nooit over. „Tehuizen voor ouderen zijn allemaal voorzien van airconditioning en ouderen laten het wel om naar buiten te gaan.”

Nu is de zomer ook in Australië vakantietijd, en dat scheelt in de beleving van de hitte. „De scholen zijn dicht van 20e december tot de eerste week van februari, en ook de meeste werknemers nemen na de Kerst minstens drie weken vrij.” Er komt dan in West-Australië een ware uittocht naar het zuiden op gang, richting Margaret River, Busselton, Bunbury of Albany, waar het doorgaans koeler is en waar de stranden liggen.

Winkelcentrum
Wie op een hete dag niet naar het strand kan, gaat winkelen in een overdekt (en gekoeld) winkelcentrum. Ook een filmpje pikken in een bioscoop is volgens Kleyn een populaire manier om de hitte te ontlopen.

Heb je tijdens een hittegolf geen vakantie, dan mag je hopen op een baas die een werkvriendelijke regeling heeft getroffen. „Er zijn vakbonden die als eis hebben gesteld dat zodra de 38 graden zijn bereikt, werknemers naar huis mogen. Vooral in de bouw gebeurt dat.”

Op bouwplaatsen en in fabrieken zijn de arbeidstijden sowieso aangepast in de zomer. Men begint dan al om 6.00 uur en stopt rond 14.00 uur - vlak voor het heetste deel van de dag, tussen 14.00 en 15.00 uur. Scholen mogen zelf bepalen of ze hun kinderen naar huis sturen bij 38 graden. Overigens zijn de meeste schoolgebouwen voorzien van airconditioning, dus dan is eerder vrij geven niet nodig.

Nog meer dan in Nederland, is waterschaarste een nijpend probleem tijdens de zomerhitte. „Aan het begin van de zomer stelt de overheid regels voor watergebruik vast omdat dan bekend is hoeveel water er in de stuwmeren is opgeslagen. Zelfs op dit moment, nu het bij ons winter is, mogen we onze tuin maar twee keer per week besproeien, zo droog is het. De kans is groot dat het nog strenger wordt: dan mogen we enkel nog met de hand wat water over de tuin sproeien.”

Het woord airconditioning is al meerdere keren gevallen. Cruciaal voor het gemakkelijk doorkomen van een Australische hitteperiode is dan ook een betrouwbare stroomvoorziening. Daar schort het nog wel eens aan. „Twee jaar geleden hadden we een complete elektriciteitscrisis: drie dagen lang werd het iedereen verboden de airco aan te zetten, terwijl we midden in een hittegolf zaten! Sindsdien is er veel energie gestoken in het verbeteren van de stroomvoorziening.”

Een van de grootste zorgen die ieder jaar de kop opsteken zijn de ”bushfires” - branden in de kurkdroge bossen en op de enorme open grasvlaktes. Soms houden ze dagenlang aan, of bedreigen ze, als gevolg van verandering van de windrichting, plots complete woonwijken. Niet voor niets zijn er ’s zomers strenge verboden van kracht op het maken van een vuur, of het met hout barbecuen.

En dan zijn er ten slotte de ’brandjes’ op de huid van blanke Australiërs - met als gevolg op de lange termijn een grotere kans op huidkanker. De Australische overheid heeft zich dat aangetrokken en pompt het er ieder jaar bij de bevolking in dat zonnen slecht is, omdat het huidkanker kan veroorzaken. Die campagne heeft succes gehad, zegt Kleyn. „Er is een sterke gewoonte ontstaan om je hoofd en huid te bedekken zodra je in de zon loopt of staat. Op scholen is het zelfs verplicht dat kinderen een zonnehoed dragen zodra ze buiten zijn. Wij Australiërs zijn sowieso dol op schaduw - de meeste woningen hebben buiten een zitje uit de zon en allemaal hebben ze grote ramen die je ’s avonds tegen elkaar kunt openzetten.”

Nederland is nog lang niet zover, merkte Kleyn toen hij hier onlangs was. „Ik verbaasde me er ook dit keer over dat jullie zo graag in de zon willen zitten, zelfs op een hete dag.”

Maar helemaal onbekend was het voor hem niet. „Ik weet nog dat wij jaren terug eens met mijn Nederlandse zus door Nederland reisden. Steevast bij het betreden van een terrasje dreigden we uiteen te vallen, omdat wij ”aussies” de schaduw opzochten en zij als echte Nederlandse in de zon wilde zitten.”