Dat zegt Pharos, het kenniscentrum voor vluchtelingen en gezondheid, na het kort geding tussen de staat en de Bavo RNO Groep. De ggz-instelling eiste daarin van de staat een tegemoetkoming voor de zorg aan illegalen van een half miljoen.Woensdag wees de rechter deze claim toe met als argument dat de zorg aan ontredderde illegalen, die niet in staat zijn voor zichzelf te zorgen, het publiek belang dient. Het achterwege laten van een passende vergoeding is volgens de rechter onrechtmatig, met name omdat ggz-instellingen deze illegalen niet vrijwillig opnemen, maar overeenkomstig hun wettelijke plicht.

De rechter woog mee dat de Bavo RNO Groep sommige illegalen noodgedwongen langdurig opneemt. De ggz-instelling heeft een nazorgplicht, maar verpleeghuizen of inrichtingen voor beschermd wonen die de zorg voor deze patiënten van psychiatrische ziekenhuizen willen overnemen zijn er niet.

Volgens Pharos heeft dat ermee te maken dat ook deze AWBZ-instellingen sinds 2004 de zorg voor illegalen uit eigen zak moeten betalen. Omdat zij daar uit vrees voor te hoge kosten soms van afzien, verblijft een deel van de illegale, psychiatrische patiënten die aan schizofrenie, manische depressie of een chronische psychose lijden volgens het kenniscentrum noodgedwongen op straat.

Pharos wijst erop dat AWBZ-instellingen ook kosten maken voor patiënten die als asielzoekers binnenkomen, maar tijdens hun verblijf illegaal verklaard worden. „Ze kunnen dergelijke patiënten dan moeilijk op straat zetten, en houden ze dus maar op eigen kosten in behandeling”, aldus een woordvoerster.

Tweede Kamerlid Wilders wil dat de ministers Hoogervorst (Volksgezondheid) en Verdonk (Vreemdelingenzaken) onmiddellijk tegen de uitspraak in hoger beroep gaan. Hij vreest een enorme aanzuigende werking van illegalen „nu bekend wordt dat de Nederlandse overheid ruimhartig de kosten van langdurige medische zorg voor illegalen voor haar rekening neemt.”

Nederland telt zo’n 200.000 tot 250.000 illegalen. GGZ Nederland schat dat daarvan per jaar 1000 tot 1500 mensen worden opgenomen in een psychiatrische inrichting. Directeur J. F. de Beer van GGZ Nederland hoopt op een landelijke regeling na de uitspraak over de Bavo RNO Groep. „Het probleem beperkt zich weliswaar tot de ggz-instelllingen in grote steden, maar waar het speelt, is het een fors probleem.”

Een van de landsadvocaten noemde eerder deze week de komst van een landelijke regeling aannemelijk. De overheid zit volgens hem niet te wachten op een reeks van procedures als andere ggz-instellingen net als de Bavo RNO Groep naar de rechter gaan.