Steunen tegen de toren van Bierum
KREWERD - De deur van de romaanse kerk in het Groningse plaatsje Krewerd zit dicht. Een bordje bij de ingang vermeldt dat wie naar binnen wil, de sleutel kan ophalen bij het laatste huis aan de pastorieweg. „’t Is de moeite waard”, adviseert een dorpsbewoner. „Er staat een prachtig orgeltje met loden pijpen.”
Tussen zijn boerderij en de kerk loopt alleen een sloot. Bomen omzomen het godshuis, dat in het jaar 1280 is gebouwd in romanogotische stijl. Blijkbaar hielden de bouwlieden van ingewikkeld metselwerk. Hier en daar zijn in de gevels van de kerk kunstige patronen aangebracht.In de kerk staan een preekstoel, een doophek en een herenbank. De twee oostelijke gewelven zijn met dertiende-eeuwse siermetselwerkpatronen beschilderd. Kort na 1300 is in enkele fasen een zware stenen koorafsluiting gemetseld. En daar staat ook het orgeltje, uit 1531.
Bierum
De kerk van Krewerd ligt op de route langs dertien romaanse kerkgebouwen in Oost-Groningen: Termunten, Heveskes, Marsum, Holwierde, Krewerd, Bierum, Godlinze, ’t Zandt, Zeerijp, Eenum, Leermens, Noordbroek en Zuidbroek. De tocht is uitgestippeld door de stichting Vom Himmel hoch, een organisatie die zich inzet voor de bescherming van monumentale kerkgebouwen en die streeft naar een „grotere waardering voor historische kerken en de hieraan verbonden cultuur.”
Op nog geen 3 kilometer afstand van Krewerd ligt Bierum. Het opvallendst aan de kerk in dit dorp is de enorme steunbeer tegen de toren. Het hele gebouw lijkt er tegenaan te leunen. Ook deze kerk stamt uit de dertiende eeuw. De geestelijken wijdden haar aan Sint-Sebastiaan, de beschermheilige van onder anderen de steenhouwers - maar het gebouw heeft minder verfijnd metselwerk dan de kerk in Krewerd.
Wel zijn er muurschilderingen in het gotische koorgewelf. Centraal staat Christus, omgeven door de evangelistensymbolen: de engel van Matthéüs, de leeuw van Markus, het rund van Lukas en de adelaar van Johannes. Hij heeft Zijn Evangelie gegeven maar zal aan het eind der tijden hemel en aarde oordelen.
Bach
Het nabijgelegen Godlinze ligt op een wierde (Friezen noemen zoiets een terp). Om de kerk, in het midden van het dorp, loopt een gracht. Er zwemmen een paar zwanen.
De hervormde kerk van Godlinze was oorspronkelijk gewijd aan Sint-Pancratius, maar sinds de Reformatie herinnert niets meer aan deze heilige. Wel is duidelijk dat het hier om een middeleeuwse kerk gaat. Het schip en het koorgedeelte stammen uit de dertiende eeuw, het onderste deel van de aangebouwde toren zelfs nog van een eeuw eerder. De andere delen werden gebouwd in 1554.
Binnen in de kerk bevinden zich meloenvormige koepelgewelven, versierd met schilderingen. Tot de kerkinventaris behoren een voormalig sacramentshuisje -een van steen gebouwde bewaarplaats van de eucharistie-, een herenbank en een preekstoel.
Een man bespeelt het orgel dat in 1704 door Arp Schnitger is gebouwd. Een paar mensen zitten te luisteren, anderen staan. „Bach”, fluistert iemand. „Zo ontzettend mooi.” Door de openstaande deuren van de kerk vangen de inwoners van Godlinze slechts wat flarden op.