Binnenland

In memoriam: J. van den Brink (1915-2006)

HILVERSUM - Jan van den Brink, minister van Economische Zaken van 1948 tot 1952, is woensdagmorgen vroeg in zijn slaap overleden. In de naoorlogse jaren was hij een invloedrijk politicus, die premier had kunnen worden maar dat niet wilde.

Redactie politiek
20 July 2006 11:07Gewijzigd op 14 November 2020 03:57
<center>VAN DEN BRINK
<center>VAN DEN BRINK

De 33-jarige econoom Van den Brink was bij zijn aantreden de jongste minister ooit. Hij zat in drie kabinetten, waaronder het eerste kabinet-Drees. Als minister was hij nauw betrokken bij de wederopbouw van Nederland.De zoon van een tapijtfabrikant uit het Noord-Hollandse Laren kwam uit een rooms-katholiek nest. Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd hij benoemd op het ministerie van Handel, Nijverheid en Scheepvaart. Hij maakte snel carrière, totdat hij in 1942 ontslag nam om vervolgens onder te duiken en illegaal werk te verrichten voor het blad Je Maintiendrai.

Tijdens de oorlogsjaren discussieerde Van den Brink met andere intellectuelen over de vraag hoe de politiek er na de bevrijding uit zou moeten zien. Voor hem was duidelijk dat de verzuilde samenleving van voor de oorlog moest verdwijnen. Partijen met religieuze wortels, zoals de KVP, hadden in zijn ogen hun tijd gehad.

Samen met enkele christelijk-historische en katholieke denkers werkte hij het idee uit van een grote, progressieve volkspartij die in staat zou moeten zijn de bestaande klassentegenstellingen te doorbreken. Het mondde uit in de oprichting van de Nederlandse Volksbeweging (NVB) die zich meteen na de bevrijding presenteerde.

Toen de NVB volgens hem de weg op ging van het socialisme, koos hij alsnog voor de rooms-katholieke RKSP die al snel KVP zou gaan heten. Begin 1948 werd hij gevraagd als minister van Economische Zaken. Het waren zware tijden. Nederland leed onder een lange en strenge winter plus een droge, bijzonder warme zomer. Het moest kolen en tarwe importeren. Er was een tekort aan buitenlandse valuta van 2,5 miljard gulden, destijds 20 procent van het nationaal inkomen.

Van de Brink was de architect van de industrialisatiepolitiek, het antwoord op de heersende crisis.

Bij de formatie van het derde kabinet-Drees in 1952 haakte hij af. Met zijn vrouw had hij afgesproken dat hij niet langer dan vijf jaar minister zou zijn.

Dat betekende niet dat hij volledig uit het politieke landschap verdween. Bij volgende formaties dook zijn naam iedere keer weer op als kandidaat-minister. Hij bleef evenwel consequent, ook toen hij in 1959 werd aangezocht als premier. Zeven jaar later volgde een nieuw aanzoek maar hij bedankte wederom vriendelijk doch beslist.

Hij was inmiddels toegetreden tot de raad van bestuur van de AMRO BANK. Hij eindigde als voorzitter. Zijn reputatie was internationaal. Toen de Amerikaanse president Clinton in de jaren negentig Nederland bezocht, werd Van den Brink uitgenodigd voor een gesprek met hem.

Na zijn pensionering was Van den Brink actief als kunstenaar. Hij is 91 jaar geworden.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer