Weinigen zal het ontgaan zijn dat de grondstoffenprijzen in de afgelopen vijf jaar sterk zijn gestegen. Sinds oktober 2001 is de prijsindex van het Commodity Research Bureau (CRB) bijna verdubbeld. De grootste prijsstijgingen deden zich voor bij energie, industriële metalen en edelmetalen. De prijzen van agrarische grondstoffen en levende have stegen veel minder.Oorzaken van de prijsstijgingen waren het wereldwijde economisch herstel en de opkomst van China als industriële grootmacht. Het is geen toeval dat het dieptepunt van de CRB-index samenviel met het einde van de recessie in de VS. Er is een sterk verband tussen de ontwikkeling van de grondstoffenprijzen en de industriële productie.

De prijsrally op de grondstoffenmarkten heeft dus zeker een fundamentele basis. Als we de grafieken nader bestuderen, blijkt echter dat met name industriële metalen en goud sterker in prijs zijn gestegen dan op grond van de conjuncturele ontwikkeling verklaard kan worden. Achtergrond hiervan is de -in deze kolommen al vaker genoemde- wereldwijd zeer sterke liquiditeitsgroei in de afgelopen jaren. Verscheidene experts hebben gewaarschuwd dat er, na de technologiebubbel op de aandelenmarkten van eind jaren negentig, sprake is van een speculatieve zeepbel bij de grondstoffen.

Nu de centrale banken de geldkraan dichtdraaien, moet rekening worden gehouden met een daling van de grondstoffenprijzen. De turbulentie op de financiële markten in mei en juni was wat dit betreft een belangrijke vingerwijzing. De grondstoffenprijzen lieten een veel grotere correctie zien dan de aandelenkoersen. Daarna is de weg omhoog weer ingeslagen, maar met verdere renteverhogingen in het verschiet (gisteren schaarde ook Japan zich bij de landen waar de rente wordt opgetrokken), en dus een minder grote toevloed van liquiditeiten in de economie, is het eerder de vraag wanneer de volgende correctie in de grondstoffenprijzen zal optreden dan of deze er komt.

Maar er zijn meer redenen om uit te gaan van een einde aan de prijsstijgingen op de grondstoffenmarkten. Zo zwakt in de Verenigde Staten de consumptiegroei af door een afkoeling van de woningmarkt en door hogere rentetarieven. In China zal de vraag naar grondstoffen afnemen doordat de autoriteiten maatregelen hebben genomen om de zeer hoge investeringsgroei in hun land terug te brengen.

Eén grondstoffencategorie zal zich mogelijk onttrekken aan een verdere correctie, namelijk energie. Nog sterker dan de prijzen van industriële grondstoffen liep in de afgelopen vijf jaar de olieprijs op. Ook hier ligt een fundamenteel verhaal aan ten grondslag, maar van een speculatieve zeepbel is volgens kenners geen sprake. De vraag naar energie zal ook met een minder hard groeiende wereldeconomie groot blijven, terwijl de groei van het aanbod van olie dit niet kan bijbenen. De gemiddelde marktverwachting is dat de olieprijs niet veel verder zal stijgen, maar een sterke daling lijkt voorlopig onwaarschijnlijk.

Vanuit beleggingsperspectief is de energiesector interessanter dan de grondstoffenmarkten, maar binnen de sector is selectiviteit op zijn plaats. Nu de olieprijs zich lijkt te stabiliseren, zal de winstgroei van de grote oliemaatschappijen sterk afzwakken. Mooie rendementen in de oliesector zijn nog wel te behalen met aandelen in de bedrijven die de grote oliebedrijven ondersteunen bij de geïntensiveerde zoektocht naar olie en gas. Deze zijn vooral in de Verenigde Staten te vinden. Te denken valt aan ondernemingen zoals Transocean en Schlumberger.

Interessant zijn ook beleggingen in alternatieve energie. Niet alleen door de hoge olieprijs, maar ook vanwege toenemende zorgen over de gevolgen van het hoge energieverbruik in de wereld worden wind- en zonne-energie, olievervangers zoals ethanol en biodiesels en ook het gebruik van brandstofcellen als energiebron populairder. Bovendien streven met name de westerse landen bij hun energievoorziening naar een geringere afhankelijkheid van de olieproducerende landen.

Ten slotte spelen ook dalende exploitatiekosten als gevolg van technologische ontwikkelingen en toenemende schaalvoordelen alternatieve energie in de kaart. Ook bij beleggingen in alternatieve energie is selectiviteit op zijn plaats. Er zijn honderden initiatieven, maar slechts een paar leiden tot winstgevende proposities met een kritische omvang. Voor wie wil investeren in alternatieve energie is het beleggen in een of meer gespecialiseerde beleggingsfondsen een goede keuze.

De auteur is werkzaam als beleggingsstrateeg bij Theodoor Gilissen Bankiers. Zijn bijdrage is geen aanbeveling of advies om effecten te kopen of te verkopen.