Politieke soap in Kiev duurt voort
KIEV - Oekraïne is terug bij af. De Oranjecoalitie die na de verkiezingen van 26 maart uiterst moeizaam tot stand kwam, is nog voor haar installatie uit elkaar gespat. Grote boosdoener is de leider van de kleinste coalitiepartij, Aleksandr Moroz, die zich met behulp van de oppositie tot parlementsvoorzitter heeft laten kiezen.
Het is inmiddels een heuse politieke soap. Na maanden van onderhandelen, leek half juni de vorming van een nieuwe coalitie tussen Ons Oekraïne (81 zetels), het Blok Julia Timosjenko (BJT, 129 zetels) en de Socialistische Partij van Oekraïne (SPO, 33 zetels) definitief mislukt.Tijdens de Oranjerevolutie van eind 2004 maakten de partijen nog een gezamenlijke vuist tegen de pro-Russische Viktor Janoekovtisj, die bij de presidentsverkiezingen met de stembusuitslag had geknoeid, maar over de verdeling van de belangrijke politieke posten leken ze het anderhalf jaar later niet eens te worden.
Om het feit dat -de eerder ontslagen- Timosjenko weer premier zou worden, kon niemand heen. Dat de SPO echter het voorzitterschap van het parlement voor zich opeiste was voor Ons Oekraïne, de partij van president Viktor Joestsjenko, niet te verteren.
Een week later leek dat probleem ineens opgelost, toen de SPO aangaf genoegen te nemen met het vicepremierschap. Parlementsvoorzitter zou het voormalige hoofd van de Oekraïense Veiligheids- en Defensieraad Petro Porosjenko van Ons Oekraïne worden.
Vervolgens verscheen de oppositie onder leiding van Janoekovitsj op het toneel. Tijdens de eerste parlementszitting op 27 juni, waarin de benoeming van Timosjenko stond gepland, blokkeerde de Partij van de Regio’s het spreekgestoelte van de parlementsvoorzitter, zodat de zitting moest worden gestaakt. Een nieuwe poging, twee dagen later, werd eveneens gedwarsboomd.
Donderdag kwam de Verchovna Rada opnieuw bijeen. De Partij van de Regio’s zou niet tot een nieuwe blokkade overgaan, omdat Janoekovitsj naar eigen zeggen met de regering een overeenkomst had bereikt over het merendeel van zijn eisen.
Nadat de parlementariërs eerder hadden besloten niet uit elkaar te gaan voordat er een nieuwe voorzitter zou zijn gekozen, gebeurde waar niemand rekening mee had gehouden: tegen de afspraken in meldde de SPO dat Aleksandr Moroz zich toch zou kandideren voor de functie die naar Ons Oekraïne had moeten gaan. Dankzij steun van de oppositie werd Moroz vervolgens verkozen. Daarmee was de Oranjecoalitie gevloerd, nog voordat ze met haar werkzaamheden had kunnen beginnen.
Over de motieven van Moroz om zich alsnog te kandideren, werd na afloop druk gespeculeerd. Zelf verklaarde de SPO-voorman de benoeming van Porosjenko te hebben willen voorkomen. Een zwak argument, omdat de omstreden oligarch al voor de stemming zijn terugtrekking had aangekondigd. Boze tongen beweren dat Moroz is omgekocht - een gerucht waarvoor vooralsnog geen bewijzen zijn aangedragen.
Hoe het verder gaat in Oekraïne, is onduidelijk. Samen met de SPO en de Communistische Partij (21 zetels) beschikt de Partij van de Regio’s (186 zetels) nu over een meerderheid van 240 van de 450 zetels in de Rada. De partijen hebben al laten weten een ”anticrisiscoalitie” te willen vormen met Janoekovitsj als premier.
Intussen wordt er in het Oranjekamp druk gespeculeerd over nieuwe verkiezingen. Die mogen worden uitgeschreven als het parlement dertig dagen na de eerste zitting geen regering heeft aangewezen. Aangezien de president vijftien dagen mag nadenken over een nieuwe kandidaat-premier zou Joesjtsjenko deze termijn kunnen laten verstrijken.
Een alternatief is dat Ons Oekraïne als juniorpartner gaat samenwerken met de partij van Janoekovitsj - iets wat de afgelopen maanden al vaker is gesuggereerd. Zeker is in ieder geval dat de soap in Kiev nog niet ten einde is.