Met het geven van deze marsorder volgt de vorstin de adviezen van de meerderheid van de Kamerfracties. Naast de twee genoemde partijen vinden LPF, CU en SGP de vorming van een echt rompkabinet beter voor het land dan een demissionaire regering.Een volwaardig kabinet waar nu op wordt aangestuurd, kan daadkrachtiger optreden dan een demissionair kabinet, dat slechts de lopende zaken mag afhandelen.

Er zijn goede redenen voor de nu gekozen oplossing: de begroting voor 2007 dient te worden opgesteld, de gevaarlijke missie in Uruzgan zal volgende maand starten en de economische hervormingsagenda moet worden afgerond.

Voor CDA en VVD geldt ook dat de komende begroting het sluitstuk is van de hervormingspolitiek die de regering ruim drie jaar geleden is begonnen. Na het zuur wacht nu het zoet. Er is bijvoorbeeld nog een half miljard lastenverlichting voor de burgers te verdelen. Verder mogen bedrijven en zelfstandige ondernemers nog een forse belastingverlaging verwachten.

Duidelijk is dat zo’n zoete appel een essentiële bijdrage is aan de verkiezingscampagne van de regeringspartijen. Dat is tegelijk een belangrijke reden voor de opstelling van de oppositiepartijen. Die willen voorkomen dat CDA en VVD met een „feestbegroting” goede sier maken.

Toch is het een misvatting te veronderstellen dat Balkenende III de resterende maanden kan doen en laten wat het wil. Een minderheidskabinet zal bij het presenteren van plannen zich nadrukkelijker dan een meerderheidskabinet moeten afvragen of de voorstellen kunnen rekenen op voldoende steun in het parlement. Dat geeft partijen die gedoogsteun toezeggen een riante positie om hun wensen op tafel te leggen.

Inmiddels is wel duidelijk dat een derde kabinet-Balkenende geen rekening behoeft te houden met de stokpaardjes van D66. Belangrijkste onderdeel daarvan was de invoering van de gekozen burgemeester. Maar die is van de baan. Met de val van het kabinet is de waarde van de kroonjuwelen van D66 op het terrein van bestuur en democratisering fors gedevalueerd.

In Den Haag rekent daarom niemand meer met een nieuwe minister van Bestuurlijke Vernieuwing, waar D66 zich ooit sterk voor maakte. Bedoeling was dat deze bewindsman zich zou inzetten voor het verkleinen van de kloof tussen politiek en burger. Met de actie van D66-voorvrouw Van der Laan, vorige week, is die kloof bepaald niet kleiner geworden. Wie snapt nog dat een regering moet uitglijden over het paspoort van een mevrouw?

Informateur Lubbers moet nu de koers aangeven voor de komende tijd. Hij denkt binnen twee weken weer van zich te laten horen.

Die taxatie zal mede zijn gebaseerd op zijn waarneming dat er voor het huidige kabinetsbeleid voldoende draagvlak in het parlement is, zodat er komend najaar nog spijkers met koppen kunnen worden geslagen.

De informatieronde van Lubbers is er op gericht dat er een volwaardige begroting komt. Daarnaast zoekt hij naar ruimte om de Splitsingswet voor energiebedrijven en de nieuwe staatkundige structuur voor de Antillen nog door het parlement te krijgen.

Lubbers is vooral bekend geworden door zijn vermogen om compromissen te sluiten en creatieve oplossingen te vinden. De CDA’er Brinkman, ooit door Lubbers genomineerd als zijn opvolger, noemde de huidige informateur eens „de personificatie van het compromis.” Kortom, Balkenende mag in zijn nopjes zijn dat Lubbers „even meedenkt.”