Het RIVM vindt dat de overheid meer moet doen aan het voorkomen van welvaartsziekten, en het aanleren van een gezonde levensstijl.Volgens minister Hans Hoogervorst van Volksgezondheid moet het mogelijk zijn om Nederland weer terug te krijgen in de top vijf. De Tweede Kamer heeft tot nu toe voorstellen tegengehouden om het roken en drinken verder te ontmoedigen. Hoogervorst zei te verwachten dat de fracties uiteindelijk door de omstandigheden gedwongen zullen worden om de impopulaire maatregelen (bijvoorbeeld een rookverbod in horecazaken) toch te nemen.

De levensverwachting van de Nederlandse mannen en vrouwen steeg licht, geven cijfers uit 2003 aan. Maar overgewicht, overmatig drankgebruik, ongezond eten en roken gooien roet in het eten.

Volgens het RIVM ligt in Nederland te weinig nadruk op het voorkomen van ziektes. Dat heeft te maken met de manier waarop de gezondheidszorg is georganiseerd. Artsen en ziekenhuizen hebben er financieel geen belang bij om veel aandacht te besteden aan preventie.

Sinds 1950 is de levensverwachting van Nederlandse vrouwen met 8,3 jaar gestegen tot 80,9 jaar. Bij mannen steeg de levensverwachting met 5,8 jaar naar 76,2 jaar. De laatste decennia zijn mannen minder gaan roken, maar vrouwen juist meer. Overgewicht en ernstig overgewicht komen veel vaker voor dan vroeger, met name bij kinderen. Dat heeft tot gevolg dat veel meer mensen suikerziekte hebben of krijgen.

Mensen met een goed gevulde portemonnee zijn doorgaans gezonder dan mensen met een lage sociaal–economische positie. In Groningen, Twente, de vier grote steden, Zuid–limburg en Noord–Brabant komt armoede relatief vaak voor, dus zijn burgers er vaak ook ongezonder. Jongeren drinken steeds meer en vaker. Ook worden ze in rap tempo dikker. Daarbij rookt van de tienerjongens 45 procent. Bij tienermeisjes ligt dat percentage op 36.

STAP, de stichting voor alcoholpreventie, vindt dat de politici in de Tweede Kamer voorstellen van Hoogervorst niet langer kunnen blijven negeren nu wetenschappers de gevaren van een ongezonde leefstijl heel duidelijk in kaart hebben gebracht. STAP steunt Hoogervorst in zijn plannen om de leeftijd voor het legaal kopen van drank te verhogen van 16 naar 18 jaar, en de verkoop van bepaalde soorten drank via de supermarkt te verbieden. Een meerderheid in de Tweede Kamer van CDA, VVD en LPF torpedeert deze plannen tot nu toe.

Ook Stivoro, de stichting die het aantal rokers wil terugdringen, ziet in het rapport reden voor alarm. Nederland scoort met maatregelen om het roken te ontmoedigen niet erg hoog in Europa. Typische ’rooklanden’ als Italië en Ierland hebben al lang en breed een rookvrije horeca ingevoerd. In Nederland is hier in de Tweede Kamer geen meerderheid voor te vinden.

Stivoro wil dat er meer geld beschikbaar komt voor campagnes tegen tabaksgebruik. Ook zouden rokers cursussen vergoed moeten krijgen die hen helpen bij het stoppen met roken. Verdere accijnsverhoging zou volgens de antirookstichting ook een mogelijkheid zijn. Stivoro wordt gesubsidieerd door de Nederlandse Hartstichting, het Astma Fonds en de KWF Kankerbestrijding.